Thơ Quách Tấn

[phale]

Trời Ðông

Chuông gióng Hàn San bẵng tiếng ngân,
Ngàn xa tiếng địch cũng xa dần...
Lá thương nhánh nặng bay hầu hết,
Trời sợ non côi xích xuống gần
Ngần ngại gió mưa chim ẩn bóng
Quây quần mây khói liễu riêng xuân
Ðêm như dài lắm... người Vân Hớn,
Trong giấc thăm nhau được mấy lần

Quách Tấn

[phale]

Ông Thích Chi

Người hỏi: bình sinh ông thích chi ?
Hoa thơm gái lịch với thơ hay.
Sống trăm năm đó chơi cho thú,
Chết một lần thôi sợ quái gì.
Chúa Phật hầu son: Nguyễn Uy Viễn,
Non tiên rêu biếc: Tràn Hy Di.
Chị em thương tớ đừng khuyên tớ...
Lúc hứng trời xanh bé tỉ ti.

Quách Tấn

[Hạ Phượng]

ĐÊM THU

Vườn thu óng ả nét thuỳ dương
Đưa nhẹ đêm thu cánh hải đường
Lóng lánh rẻo vàng gieo bến nguyệt
Phất phơ tơ nhện tủa ngàn sương
Chim hồi hộp mộng cơn mưa lá
Cúc vẩn vơ hồn ngọn gió hương
Say khướt hơi men thời Lý Bạch
Non xa mây phới nếp nghê thường.

Quách Tấn

[Hạ Phượng]

TRƠ TRỌI

Tình cũng lơ mà bạn cũng lơ
Bao nhiêu khăng khít bấy ơ hờ
Sầu mong theo lệ khôn rơi lệ
Nhớ gửi vào thơ nghĩ tội thơ
Mưa gió canh dài ngăn lối mộng
Bèo mây bến cũ quyện lòng tơ
Hỏi thăm tin tức bao giờ lại
Con thước qua song lại ỡm ờ.

Quách Tấn

[phale]

Làm trai

À! ra mình mới ngoại hai mươi,
Mà cũng chua cay đủ với người.
Lúc hứng ngửa nghiêng trời đất rộng,
Cơn buồn xáo trộn cổ kim chơi.
Mấy phen chìm nổi thây cha kiếp
Những tiếng khen chê mặc mẹ đời.
Còn đặng bảy mươi chín tuổi nữa
Ngang tàng cho thoả chí làm trai.

1929

Nguồn:
1. Quách Tấn, Mùa cổ điển, NXB Thuỵ Ký, 1941
2. Phạm Thanh, Thi nhân Việt Nam hiện đại - quyển thượng, NXB Xuân Thu tái bản, 1990

[phale]

Thân thế và sự nghiệp

Ông sinh ngày 23 tháng 11 năm Kỷ Dậu (tức ngày 4 tháng 1 năm 1910, nhưng giấy khai sinh thì ghi là ngày 1 tháng 1 năm 1910) tại thôn Trường Định, huyện Bình Khê (nay là xã Bình Hòa, huyện Tây Sơn) tỉnh Bình Định.

Tổ tiên ông vốn là người Trung Quốc sang Việt Nam. Cha ông là Quách Phương Xuân, thông chữ Pháp; mẹ là Trần Thị Hào, giỏi chữ Hán. Anh em ông gồm 10 người nhưng chỉ còn lại ba là ông, Quách Tạo và Quách Thị Mộng Lan.

Lúc nhỏ Quách Tấn học chữ Hán. Đến 12 tuổi, ông mới bắt đầu học Quốc ngữ và Pháp ngữ tại trường Pháp Việt Quy Nhơn (nay là Quốc học Quy Nhơn), rồi đậu cao đẳng tiểu học (primaire Supérieur) năm 1929.

Sau đây là quá trình hoạt động của ông:

1930, làm phán sự Tòa sứ tại Tòa khâm sứ Huế, rồi đổi lên Tòa sứ Đồng Nai Thượng ở Đà Lạt.
1935, về làm việc tại Tòa sứ Nha Trang.
1939, xuất bản tập thơ đầu tay: Một tấm lòng (Tản Đà đề tựa, Hàn Mặc Tử đề bạt).
1945, tản cư về Bình Định tham gia chống Pháp, làm thủ quỹ cho Ủy ban ủng hộ kháng chiến và Mặt trận liên hiệp quốc dân huyện Bình Khê.
1949, mở Trường trung học tư thục Mai Xuân Thưởng tại thôn An Chánh huyện Bình Khê.
1951, được trưng dụng dạy Trường trung học An Nhơn rồi Trường trung học Bình Khê.
1954, hồi cư về Nha Trang được tái bổ vào ngạch thư ký hành chánh.
1955, làm tại tòa hành chánh Quy Nhơn cho đến 1957. Tiếp theo, ông giữ chức Phó tỉnh trưởng tỉnh Bình Định. Nhờ cương vị này, Quách Tấn đã can thiệp với chính quyền địa phương, chọn được một vùng đất địa thế đẹp tại Ghềnh Ráng (Quy Nhơn), rồi chuyển hài cốt người bạn tri âm là thi sĩ Hàn Mặc Tử từ nghĩa trang nhà thương phong Quy Hòa về an táng tại đây. Ít lâu sau, Quách Tấn đổi về Sở Du lịch Huế (1957 – 1958), Ty Kiến thiết Nha Trang (1958 – 1963), rồi giữ chức Phó tỉnh trưởng tỉnh Khánh Hòa (1963 – 1965)
1965, nghỉ hưu tại nhà số 12 đường Bến Chợ Nha Trang (gần chợ Đầm), tiếp tục viết văn làm thơ.
1987, ông lâm cảnh mù lòa rồi mất ngày 21 tháng 12 năm 1992 tại Nha Trang, hưởng thọ 82 tuổi.

Quách Tấn lập gia đình năm 1929. Vợ ông là bà Nguyễn Thị Nhiếp, hiệu Thanh Tâm, sinh trưởng tại Phú Phong, huyện Bình Khê, tỉnh Bình Định.

[phale]

Nước chảy qua đèo

Tóc bạc phơ đầu mắt đã nheo,
Tình xuân buổi gái vẫn còn đeo!
Song chiều ngấp nghé đưa thư nhạn,
Chợ sớm chàng ràng trả giá heo.
Điềm trước đã xui chùa quạ đậu,
Thân già chi để cột làng treo.
Duyên may gặp gỡ chường trai trẻ
Bõ lúc phòng thu ngọn gió vèo.

Quách Tấn

[phale]

Túp lều thơ

Lầu xuân ổ phụng giá xem thường,
Một túp lều tranh ẩn nắng sương.
Lối chẹt lờ mờ rêu thế sự,
Song thưa ngào ngạt gió văn chương.
In màu đạm bạc mây qua chái,
Vẽ nét thanh cao liễu nép tường.
Bên luống cúc già vầy thú cũ,
Ra về sống áo đượm mùi hương.

Nguồn:
1. Quách Tấn, Mùa cổ điển (tái bản lần thứ 1), NXB Tân Việt, Sài Gòn, 1960
2. Quách Tấn, Mùa cổ điển, NXB Thuỵ Ký, 1941