phale
17-08-11, 11:14 AM
"Chị Nga. Tuy chị chưa tự giới thiệu, nhưng tôi xem thư cũng có thể hiểu chị là một người thực và nghiêm. Trước kia tôi cũng nghe nói như thế. Và chính một phần cũng bởi nghe nói thế nên tôi mới muốn giao thiệp cùng chị", Hoài Thanh viết cho người về sau sẽ là vợ ông.
Tuổi trẻ bao giờ cũng sung sức trong công việc và đặc biệt, trong t́nh yêu - lĩnh vực mà dường như nguồn cảm xúc trải bày của họ luôn tươi tắn, lăng mạn và… lai láng hơn nhiều so với khi đă có tuổi. Nhưng riêng với nhà phê b́nh văn học Hoài Thanh, sự thể xem ra có phần… ngược lại. Ấy là tôi căn cứ vào những điều thể hiện trong một số thư từ và di bút của ông.
Đọc những bức thư đầu tiên ông gửi cho nữ nhà báo Phan Thị Nga, người sau này trở thành phu nhân của ông, hẳn bạn đọc sẽ không khỏi ngạc nhiên và… bật cười v́ lời lẽ quá mô phạm, khô cứng, thật khác với những ǵ người ta trông đợi và h́nh dung ở một ng̣i bút nổi tiếng tài hoa như Hoài Thanh.
Trong bức thư đề "Huế, 7 avril-1933", Hoài Thanh mở đầu bằng những ḍng thưa gửi rất nghiêm cẩn: "Chị Nga. Tuy chị chưa tự giới thiệu, nhưng tôi xem thư cũng có thể hiểu chị là một người thực và nghiêm. Trước kia tôi cũng nghe nói như thế. Và chính một phần cũng bởi nghe nói thế nên tôi mới muốn giao thiệp cùng chị".
Tiếp đó Hoài Thanh cho biết việc ông muốn giao thiệp với cô gái (tức nữ nhà báo Phan Thị Nga) chẳng qua cũng như ông "muốn giao thiệp cùng anh Lư [1] hay một người bạn trai nào khác, nghĩa là muốn biết một người nghe nói có chí khí, có ḷng tốt, có trí thức. Thế thôi!"
Thời nay, có lẽ hiếm cô gái nào lại cảm thấy "vừa ḷng" khi một chàng trai nêu lư do muốn "giao thiệp" với ḿnh như vậy. Và cách khen "một người thực và nghiêm", "một người nghe nói có chí khí, có ḷng tốt…" cũng chưa hẳn là điều họ thích nghe nhất.
Đọc tới đây, cũng có thể ai đó lại cho rằng: Biết đâu lúc bấy giờ, Hoài Thanh cũng chỉ muốn "giới hạn" mối quan hệ của ḿnh với nữ nhà báo Phan Thị Nga ở đấy? Sự thể không phải vậy, bởi ở cuối bức thư, Hoài Thanh đă tiết lộ: "Tôi muốn giao thiệp cùng chị, mục đích trước nhất là t́m một người bạn, sau nữa, nếu tính t́nh chúng ta đồng điệu với nhau, là t́m một người yêu". Chao ôi, hiếm ai thời nay lại "t́m một người yêu" bằng những lời lẽ "ngang bằng, sổ thẳng" như vậy. Khi tôi đặt vấn đề này với nhà văn Từ Sơn, con trai trưởng của nhà phê b́nh Hoài Thanh, anh Sơn đă bật cười mà rằng: "Phải công nhận cụ viết thư t́nh… khô thật".
Khi viết bức thư nói trên, Hoài Thanh mới… 24 tuổi.
Một điều thật lạ là, ở tuổi trẻ trai, nhà phê b́nh văn học của chúng ta có những lời lẽ quá ư khuôn phép vậy, nhưng khi sắp giă biệt cơi đời, ông đă hồi nhớ lại mối nhân duyên của ḿnh và đă chấp bút viết nên những ḍng hoài niệm chan chứa yêu thương và đầy... sức trẻ.
Đọc những ḍng này, không ai nghĩ Hoài Thanh đă ở vào tuổi thất thập: "Nguyên [2] ngồi trong bệnh viện, viết mấy ḍng này, không biết rồi có đứa con nào của chúng ta đọc đến không. Nhưng Nguyên th́ vẫn nhớ như in cái h́nh ảnh nhẹ nhàng, thanh thoát với chiếc áo dài màu xanh nhạt hôm Tết 1934 lần đầu tiên Nga đến gặp Nguyên tại nhà chị Tân Hội An, nhớ như in cái nh́n ngượng ngùng của Nga hôm Nga đưa cho Nguyên gói thuốc lào nhỏ trong lá chuối…, nhớ như in cả cái cười sung sướng của Nga trước số nhà 20 Nguyễn Thượng Hiền vẫy Nguyên đến ăn cơm quán buổi trưa…".
Ở đây, cũng cần kể thêm: Nhà báo Phan Thị Nga sống với nhà văn Hoài Thanh tới năm 1964 th́ mất v́ bệnh tim. Năm 1968, nhà văn tục huyền với bà Nguyễn Thị Bền. Sau nay, bà Bền gặp tai nạn, bị bệnh tâm thần rồi mất. Nhớ về những ân nghĩa của bà Bền đối với ḿnh, Hoài Thanh cũng đă có những ḍng hồi ức rất cảm động (và không kém phần lăng mạn): "Trong bóng đêm đang muốn trùm lên người em vẫn sáng ngời lên rất đẹp mối t́nh âu yếm của em đối với anh. Đến bữa ăn, đôi đũa của em vẫn t́m những miếng ngon nhất để gắp cho anh… Lại những năm mới vào Sài G̣n, em cầm tay anh dắt anh đi qua những phố đông người, dắt anh đi lên xe buưt, khéo léo t́m cho anh một chỗ ngồi trong khi em cứ đứng".
Hoài Thanh vốn dĩ được xem là một nhà phê b́nh thơ rất tinh tế, là "một nhà thơ không làm thơ". Vậy mà, khi gặp bà Bền, nguồn thơ trong ông bỗng bừng bừng tuôn chảy. Và - ở tuổi 60, ông đă sáng tác nên một bài… thơ t́nh, với những câu đầy âu yếm: "Bền ơi, thương em quá đi thôi/ Thương từ cái miệng em cười/ Hàm răng em trắng muốt/ Thương tấm thân em mát rượi dưới tay anh" và "Khi hai đứa ḿnh gặp lại nhau th́ cuộc đời riêng đă xế bóng/ Có ngờ đâu bỗng lại tràn ngập ánh xuân tươi/ Em đến với anh như nàng tiên trong truyện cổ".
Công bằng mà nói th́ đây là những vần thơ c̣n thô mộc, nặng yếu tố t́nh cảm hơn nghệ thuật. Theo như thổ lộ của nhà văn Từ Sơn, th́ thoạt đầu, tiến sĩ - dịch giả Phan Hồng Giang, em trai ông, rất không muốn cho công bố bài thơ này trong bộ Toàn tập của Hoài Thanh, sợ chất lượng của nó có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của người cha đáng kính. Song Từ Sơn vẫn quyết đưa bài thơ vào bộ sách v́ ông cho rằng, qua bài thơ, người đọc sẽ thêm hiểu cốt cách, tâm hồn của nhà phê b́nh lỗi lạc.
Ít ra, nó cũng cho thấy ở Hoài Thanh cái sự: một "t́nh già" bằng ba "t́nh trẻ", là có thật.
(Nguồn: Văn Nghệ Công An)
Tuổi trẻ bao giờ cũng sung sức trong công việc và đặc biệt, trong t́nh yêu - lĩnh vực mà dường như nguồn cảm xúc trải bày của họ luôn tươi tắn, lăng mạn và… lai láng hơn nhiều so với khi đă có tuổi. Nhưng riêng với nhà phê b́nh văn học Hoài Thanh, sự thể xem ra có phần… ngược lại. Ấy là tôi căn cứ vào những điều thể hiện trong một số thư từ và di bút của ông.
Đọc những bức thư đầu tiên ông gửi cho nữ nhà báo Phan Thị Nga, người sau này trở thành phu nhân của ông, hẳn bạn đọc sẽ không khỏi ngạc nhiên và… bật cười v́ lời lẽ quá mô phạm, khô cứng, thật khác với những ǵ người ta trông đợi và h́nh dung ở một ng̣i bút nổi tiếng tài hoa như Hoài Thanh.
Trong bức thư đề "Huế, 7 avril-1933", Hoài Thanh mở đầu bằng những ḍng thưa gửi rất nghiêm cẩn: "Chị Nga. Tuy chị chưa tự giới thiệu, nhưng tôi xem thư cũng có thể hiểu chị là một người thực và nghiêm. Trước kia tôi cũng nghe nói như thế. Và chính một phần cũng bởi nghe nói thế nên tôi mới muốn giao thiệp cùng chị".
Tiếp đó Hoài Thanh cho biết việc ông muốn giao thiệp với cô gái (tức nữ nhà báo Phan Thị Nga) chẳng qua cũng như ông "muốn giao thiệp cùng anh Lư [1] hay một người bạn trai nào khác, nghĩa là muốn biết một người nghe nói có chí khí, có ḷng tốt, có trí thức. Thế thôi!"
Thời nay, có lẽ hiếm cô gái nào lại cảm thấy "vừa ḷng" khi một chàng trai nêu lư do muốn "giao thiệp" với ḿnh như vậy. Và cách khen "một người thực và nghiêm", "một người nghe nói có chí khí, có ḷng tốt…" cũng chưa hẳn là điều họ thích nghe nhất.
Đọc tới đây, cũng có thể ai đó lại cho rằng: Biết đâu lúc bấy giờ, Hoài Thanh cũng chỉ muốn "giới hạn" mối quan hệ của ḿnh với nữ nhà báo Phan Thị Nga ở đấy? Sự thể không phải vậy, bởi ở cuối bức thư, Hoài Thanh đă tiết lộ: "Tôi muốn giao thiệp cùng chị, mục đích trước nhất là t́m một người bạn, sau nữa, nếu tính t́nh chúng ta đồng điệu với nhau, là t́m một người yêu". Chao ôi, hiếm ai thời nay lại "t́m một người yêu" bằng những lời lẽ "ngang bằng, sổ thẳng" như vậy. Khi tôi đặt vấn đề này với nhà văn Từ Sơn, con trai trưởng của nhà phê b́nh Hoài Thanh, anh Sơn đă bật cười mà rằng: "Phải công nhận cụ viết thư t́nh… khô thật".
Khi viết bức thư nói trên, Hoài Thanh mới… 24 tuổi.
Một điều thật lạ là, ở tuổi trẻ trai, nhà phê b́nh văn học của chúng ta có những lời lẽ quá ư khuôn phép vậy, nhưng khi sắp giă biệt cơi đời, ông đă hồi nhớ lại mối nhân duyên của ḿnh và đă chấp bút viết nên những ḍng hoài niệm chan chứa yêu thương và đầy... sức trẻ.
Đọc những ḍng này, không ai nghĩ Hoài Thanh đă ở vào tuổi thất thập: "Nguyên [2] ngồi trong bệnh viện, viết mấy ḍng này, không biết rồi có đứa con nào của chúng ta đọc đến không. Nhưng Nguyên th́ vẫn nhớ như in cái h́nh ảnh nhẹ nhàng, thanh thoát với chiếc áo dài màu xanh nhạt hôm Tết 1934 lần đầu tiên Nga đến gặp Nguyên tại nhà chị Tân Hội An, nhớ như in cái nh́n ngượng ngùng của Nga hôm Nga đưa cho Nguyên gói thuốc lào nhỏ trong lá chuối…, nhớ như in cả cái cười sung sướng của Nga trước số nhà 20 Nguyễn Thượng Hiền vẫy Nguyên đến ăn cơm quán buổi trưa…".
Ở đây, cũng cần kể thêm: Nhà báo Phan Thị Nga sống với nhà văn Hoài Thanh tới năm 1964 th́ mất v́ bệnh tim. Năm 1968, nhà văn tục huyền với bà Nguyễn Thị Bền. Sau nay, bà Bền gặp tai nạn, bị bệnh tâm thần rồi mất. Nhớ về những ân nghĩa của bà Bền đối với ḿnh, Hoài Thanh cũng đă có những ḍng hồi ức rất cảm động (và không kém phần lăng mạn): "Trong bóng đêm đang muốn trùm lên người em vẫn sáng ngời lên rất đẹp mối t́nh âu yếm của em đối với anh. Đến bữa ăn, đôi đũa của em vẫn t́m những miếng ngon nhất để gắp cho anh… Lại những năm mới vào Sài G̣n, em cầm tay anh dắt anh đi qua những phố đông người, dắt anh đi lên xe buưt, khéo léo t́m cho anh một chỗ ngồi trong khi em cứ đứng".
Hoài Thanh vốn dĩ được xem là một nhà phê b́nh thơ rất tinh tế, là "một nhà thơ không làm thơ". Vậy mà, khi gặp bà Bền, nguồn thơ trong ông bỗng bừng bừng tuôn chảy. Và - ở tuổi 60, ông đă sáng tác nên một bài… thơ t́nh, với những câu đầy âu yếm: "Bền ơi, thương em quá đi thôi/ Thương từ cái miệng em cười/ Hàm răng em trắng muốt/ Thương tấm thân em mát rượi dưới tay anh" và "Khi hai đứa ḿnh gặp lại nhau th́ cuộc đời riêng đă xế bóng/ Có ngờ đâu bỗng lại tràn ngập ánh xuân tươi/ Em đến với anh như nàng tiên trong truyện cổ".
Công bằng mà nói th́ đây là những vần thơ c̣n thô mộc, nặng yếu tố t́nh cảm hơn nghệ thuật. Theo như thổ lộ của nhà văn Từ Sơn, th́ thoạt đầu, tiến sĩ - dịch giả Phan Hồng Giang, em trai ông, rất không muốn cho công bố bài thơ này trong bộ Toàn tập của Hoài Thanh, sợ chất lượng của nó có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của người cha đáng kính. Song Từ Sơn vẫn quyết đưa bài thơ vào bộ sách v́ ông cho rằng, qua bài thơ, người đọc sẽ thêm hiểu cốt cách, tâm hồn của nhà phê b́nh lỗi lạc.
Ít ra, nó cũng cho thấy ở Hoài Thanh cái sự: một "t́nh già" bằng ba "t́nh trẻ", là có thật.
(Nguồn: Văn Nghệ Công An)