Nguyệt Viên - Câu đối chữ Hán

Nguyệt Viên (http://nguyetvien.net/index.php)

- Thơ Quán (http://nguyetvien.net/forumdisplay.php?f=54)

- - Câu đối chữ Hán (http://nguyetvien.net/showthread.php?t=3334)

Câu đối chữ Hán

Sưu tầm

Mỗi ngày học 1 câu đối chữ Hán nha cả nhà

CÂU ĐỐI CHỮ HÁN
Giáo sư Trần Lê Sáng chủ biên

花朝日暖青鸞舞
柳絮風和紫燕飛

Hoa triêu nhật noãn thanh loan vũ
Liễu nhứ phong hòa tử yến phi.

Sớm hoa ngày ấm loan xanh múa.
Liễu bông gió thuận én biếc bay

Đề tài này hay nè 4, cảm ơn 4 đã mở topic ha.
Nhưng câu 4 dịch, chữ "sớm hoa - liễu bông" đâu có đối nhau đâu 4
Én biếc là én màu xanh í hả 4?

...

Quote:

Nguyên văn bởi phale (Gửi 51908)

Đề tài này hay nè 4, cảm ơn 4 đã mở topic ha.
Nhưng câu 4 dịch, chữ "sớm hoa - liễu bông" đâu có đối nhau đâu 4
Én biếc là én màu xanh í hả 4?

...

Uí trời... có phải 4 dịch đâu .Tất cả là " Sưu tầm " mà
CÂU ĐỐI CHỮ HÁN
Giáo sư Trần Lê Sáng chủ biên
( 4 chôm dzìa thôi )

Vì cũng chưa hiểu từ Hán nhiều ( đang mày mò mà) nên mỗi lần rinh 1 câu cho mọi người cùng đọc cùng thắc mắc í mà

Tối qua 4 tra toét cả mắt mà chưa hiểu hết 14 chữ nữa kìa

Khi nào hiểu tường tận thì mới post câu tiếp theo:cuoi:

Hoa triêu nhật noãn thanh loan vũ
Liễu nhứ phong hòa tử yến phi.

2 câu trên có những chữ " triêu , noãn , nhứ , tử " là 4 không hiểu nên tra trong Hán Việt thì...

TRIÊU

Bộ 74 月 nguyệt [8, 12] U+671D
朝 triêu, triều
zhāo, cháo, zhū

(Danh) Sớm, sáng mai. Từ sáng sớm đến lúc ăn cơm sáng xong gọi là chung triêu 終朝. ◎Như: xuân triêu 春朝 buổi sáng mùa xuân.
(Danh) Ngày. ◎Như: nhất triêu 一朝 một ngày, kim triêu 今朝 ngày nay.
(Danh) Họ Triêu.
(Tính) Hăng hái, hăng say. ◎Như: triêu khí bồng bột 朝氣蓬勃 hăng hái bồng bột (như khí thế ban mai).
Một âm là triều. (Danh) Nơi vua tôi bàn chính sự (ngày xưa). ◎Như: triều đình 朝廷. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: Hoa Vinh giá tư vô lễ! Nhĩ thị triều đình mệnh quan, như hà khước dữ cường tặc thông đồng, dã lai man ngã 花榮這廝無禮. 你是朝廷命官, 如何卻與強賊通同, 也來瞞我 (Đệ tam thập tam hồi) Thằng Hoa Vinh này vô lễ. Mi là quan triều đình, sao lại thông đồng với cường đạo nói dối ta.
(Danh) Triều đại, thời đại của nước quân chủ. ◎Như: Hán triều 漢朝 triều nhà Hán.
(Động) Chầu, vào hầu. § Ghi chú: Ngày xưa, gặp mặt ai đều gọi là triều 朝 chầu. Thường dùng để chỉ bề tôi gặp mặt vua, người bề dưới gặp bậc trên, chư hầu tương bái. ◇Đỗ Phủ 杜甫: Triều hồi nhật nhật điển xuân y, Mỗi nhật giang đầu tận túy quy 朝回日日典春衣, 每日江頭盡醉歸 (Khúc Giang 曲江) Ngày ngày đi chầu về, đem áo xuân cầm cố (để lấy tiền mua rượu), Mỗi ngày, uống thật say ở đầu sông (rồi mới) trở về.
(Động) Tham bái thần minh. ◎Như: triều thánh 朝聖 bái lễ thần thánh, triều Quan Âm 朝觀音 chiêm bái Phật Quan Âm.
(Động) Hướng, xoay về. ◎Như: triều đông 朝東 xoay về hướng đông, triều tiền 朝前 hướng về phía trước.

NOÃN

Bộ 72 日 nhật [9, 13] U+6696
暖 noãn
nuǎn, xuān

(Tính) Ấm, ấm áp. ◎Như: xuân noãn hoa khai 春暖花開 mùa xuân ấm áp hoa nở, thân tình ôn noãn 親情溫暖 tình thân ấm áp.
(Động) Ấp cho nóng ấm, hơ nóng, hâm. ◎Như: noãn tửu 暖酒 hâm rượu.

NHỨ

Bộ 120 糸 mịch [6, 12] U+7D6E
絮 nhứ
xù, nǜ, qù, chù, nà

(Danh) Tơ kén, loại tinh gọi là miên 綿, loại thô gọi là nhứ 絮.
(Danh) Bông gòn.
(Danh) Bông tơ mềm nhẹ của thực vật, bay bốc ra được. ◎Như: liễu nhứ 柳絮 bông liễu, lư nhứ 蘆絮 bông lau. ◇Nguyễn Du 阮攸: Nhứ phi hoa lạc vô nhân quản, Nhất dạ tùy lưu đáo Quảng Đông 絮飛花落無人管, 一夜隨流到廣東 (Thương Ngô Trúc Chi ca 蒼梧竹枝歌) Tơ bay, hoa rụng không ai để ý, Một đêm chảy theo dòng đến Quảng Đông.
(Danh) Họ Nhứ.
(Động) Nhồi bông gòn, đệm bông gòn. ◇Lí Bạch 李白: Minh triêu dịch sứ phát, Nhất dạ nhứ chinh bào 明朝驛使發, 一夜絮征袍 (Tử dạ ngô ca 子夜吳歌) Sáng mai dịch sứ lên đường, Cả đêm nhồi bông gòn áo chinh bào.
(Phó) Nhai nhải. ◎Như: nhứ ngữ 絮語 nói nhai nhải.
(Phó) Chán, ngán. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: Cật liễu bán oản, hựu hiềm cật nhứ liễu, bất hương điềm 吃了半碗, 又嫌吃絮了, 不香甜 (Đệ tam thập tứ hồi) Uống được nửa chén nhỏ, lại bảo chán, không thơm ngọt gì cả.

TỬ

Bộ 120 糸 mịch [5, 11] U+7D2B
紫 tử
zǐ

(Danh) Sắc tía, sắc tím. ◇Luận Ngữ 論語: Ố tử chi đoạt chu dã. Ố Trịnh thanh chi loạn nhã nhạc dã. Ố lợi khẩu chi phúc bang gia giả 惡紫之奪朱也. 惡鄭聲之亂雅樂也. 惡利口之覆邦家者 (Dương Hóa 陽貨) Ghét màu tía cướp mất sắc đỏ. Ghét nhạc nước Trịnh làm loạn chính nhạc. Ghét kẻ bẻm mép làm nghiêng đổ nước nhà.
(Danh) Dây thao. ◎Như: Kim tử Quang lộc Đại phu 金紫光祿大夫 chức quan đời xưa được dùng ấn vàng dây thao tím, thủ thanh tử như thập giới 取青紫如拾芥 lấy được dây thao xanh tím như nhặt hạt cải, ý nói đạt được một cách dễ dàng quan cao chức trọng.
(Danh) Họ Tử.

Những chữ khó hiểu đã tra ra và tô đậm đó 22

Và GS TLS có lẽ dựa vào những nghĩa đó để dịch ra 2 câu
"Sớm hoa ngày ấm loan xanh múa.
Liễu bông gió thuận én biếc bay "

Ai giải thích giùm Cá câu đối này chút đi:
- Tổ tiên phúc hồng lưu hậu thế
- Tử hiếu đức dạng sáng tiền nhân

Cám ơn nhiều nha

Câu đối của anh Cá hay nhưng lại là Hán Việt. :nhaymat:

Quote:

Nguyên văn bởi Cá chuồn (Gửi 51977)

Ai giải thích giùm Cá câu đối này chút đi:
- Tổ tiên phúc hồng lưu hậu thế
- Tử hiếu đức dạng sáng tiền nhân

Cám ơn nhiều nha

Tổ tiên thì nên để đối với lại tử tức thì chuẩn hơn.
Rạng thì chuẩn hơn là dạng

Nếu dịch nghĩa câu của Huynh Cá thì : tổ tiên hồng phúc sẽ được lưu lại cho đời sau. Con có hiếu làm rạng sáng thế hệ trước.
Nếu là đệ thì sẽ viết:

Hồng phúc tổ tiên lưu hậu thế
Rạng danh tử tức báo tiền nhân

Quote:

Nguyên văn bởi Cá chuồn (Gửi 51977)

Ai giải thích giùm Cá câu đối này chút đi:
- Tổ tiên phúc hồng lưu hậu thế
- Tử hiếu đức dạng sáng tiền nhân

Cám ơn nhiều nha

PL nghĩ là: Đức rạng

VMT vinh dự là hậu duệ của cụ Thượng Thư Bộ Lại triều Lê - Nguyễn Như Đỗ
VMT xin đưa ra một chi tiết để anh chị em tham khảo.
Theo trong gia phả của Nguyễn Như Tộc thì vào Năm Mậu Tuất (1778), dòng họ Nguyễn Như có dựng lại đền đức Thủy Tổ và khắc vào hai trụ đá cặp đối để ca ngợi và khuyến khích việc học hành của con cháu
Nguyên văn cặp đối là:
Tiên tổ phúc dày lưu hậu thế.
Tử tôn đức sáng rạng tiền nhân
Các di tích này đã mai một theo dòng lịch sử. Bao nhiêu thế hệ ra đi chưa có dịp quay về Thường Tín để tìm hiểu hư thực.

Sau biến cố Minh Mạng bách đạo 1838, lúc này chi nhánh của dòng họ VMT đã vào Quảng Trị. Cụ trưởng tộc đã lập lại quyển Phủ Ý (như gia phả) và ghi vào trang đầu cặp đối.
Tiên Tổ Tài Bồi Lưu Hậu Thế;
Tử Tôn Thừa Kế Hiển Tiền Nhân.

Về nguồn gốc, tác giả của cặp đối thì VMT chưa thể khẳng định có phải là của dòng họ mình hay không vì sau này nhiều nơi cũng dùng và có những dị bản khác nhau. Tuy nhiên, hai cặp đối trong tư liệu dòng họ Nguyễn Như vẫn chỉnh nhất.

Quote:

Nguyên văn bởi pumanew (Gửi 51982)

Cá cũng nghĩ như Puma. Theo Cá nghĩ thì các câu đối, nhất là câu đối treo ở nhà thờ dòng họ bằng chữ Hán thì nhất định phải rất chuẩn. Tại sao "Tổ tiên' ><"Tử hiếu" và "Hồng" >< "Dạng" ? Từ "Dạng" theo như Cá tra được thì có nhiều nghĩa trong đó có 1 nghĩa là dài, "Hồng" có nghĩa là lớn, nếu xét về đối thì không có gì sai, nếu là "Rạng" thì đây lại là từ thuần Việt và là động từ nên không thể nói là đối với Hồng ( lớn) được. Tổ tiên và Tử hiếu thì quả thật là không thể đối chuẩn được. Vấn đề ở đây có lẽ là khi phiên sang tiếng Việt Hán thì có sự nhầm lẫn nào chăng?

Nguyên văn của câu đối nè.

Quote:

Nguyên văn bởi Cá chuồn (Gửi 52003)

Cám ơn Huynh Cá! Đệ nhầm câu đối Hán tự nên xét nghĩa theo Việt tự!

Theo bức ảnh của Huynh cung cấp thì chữ đó là chữ TÔN (孫)chứ không phải chữ HIẾU

Bộ 39 子 tử [7, 10] U+5B6B
孫 tôn, tốn
孙 sūn, xùn
(Danh) Xưng hô: (1) Cháu (con của con mình). ◎Như: tổ tôn 祖孫 ông cháu. ◇Đỗ Phủ 杜甫: Thất trung cánh vô nhân, Duy hữu nhũ hạ tôn 室中更無人, 惟有乳下孫 (Thạch Hào lại 石壕吏) Trong nhà vắng không người, Chỉ có đứa cháu hãy còn bú sữa mẹ. (2) Chỉ đời từ cháu cùng một họ trở xuống. ◎Như: tằng tôn 曾孫 chắt, huyền tôn 玄孫 chít. (3) Chỉ họ hàng ngang bậc với cháu. ◎Như: ngoại tôn 外孫 cháu ngoại.

http://nguyetvien.net/attachment.php...6&d=1314922426

子Tử 孫 Tôn 徳 đức 惠 huệ 創 sáng 前 tiền 人 nhân

先 Tiên 祖 tổ 幅 phúc 洪 hồng 留 lưu (???) 後 hậu 世 thế

子先
孫祖
徳幅
惠洪
創留
前後
人世

Mắt ai tinh tường kiểm tra hộ đệ xem các chữ có giống với bức ảnh không ạ!

Chôm về cả nhà "học " tiếp nha :cutesmile:( Nhớ mày mò thêm tự điển HV để tự hiểu nha ) Cái này hàng Free .Cả nhà cứ " nhâm nhi " thoải mái :snicker:

度花朝適逢花燭
憑月老試步月宮

Độ hoa triêu thích phùng hoa chúc
Bằng nguyệt lão thí bộ nguyệt cung.

Độ hoa sớm đúng giờ hoa đuốc.
Nguyệt lão se sánh bước cung trăng

Quote:

Nguyên văn bởi Cá chuồn (Gửi 52003)

Cá cũng nghĩ như Puma. Theo Cá nghĩ thì các câu đối, nhất là câu đối treo ở nhà thờ dòng họ bằng chữ Hán thì nhất định phải rất chuẩn. Tại sao "Tổ tiên' ><"Tử hiếu" và "Hồng" >< "Dạng" ? Từ "Dạng" theo như Cá tra được thì có nhiều nghĩa trong đó có 1 nghĩa là dài, "Hồng" có nghĩa là lớn, nếu xét về đối thì không có gì sai, nếu là "Rạng" thì đây lại là từ thuần Việt và là động từ nên không thể nói là đối với Hồng ( lớn) được. Tổ tiên và Tử hiếu thì quả thật là không thể đối chuẩn được. Vấn đề ở đây có lẽ là khi phiên sang tiếng Việt Hán thì có sự nhầm lẫn nào chăng?

1. Ông cha ta dùng chữ Hán để viết tiếng Việt chứ không phải viết tiếng Hán nên một số từ vay mượn, một số từ viết dưới dạng chữ Nôm.
2. Một số từ kỵ húy phải viết trại đi như Phúc, Hồng....

31 và 38 nên lưu ý khi nghiên cứu văn bản phải đặt nó vào hoàn cảnh lịch sử và các yếu tố khác để xem xét. Một số nơi có những dị bản do bắt chước hoặc khẩu truyền mà ra. Cho nên:
- Không phải thấy câu đối viết bằng chữ Hán là kết luận phải chuẩn
- Việc phiên âm sang tiếng Việt đụng phải vấn đề kỵ húy mà phải tránh chứ không thể nhẫm lẫn bao nhiêu năm, qua bao nhiêu thế hệ được.

Anh chị em thân mến !
Vừa qua, VMT nhân dịp ghé Đồng Nai công tác đã ghé về Gia Lào, Long Khánh, Trảng Bom... để thăm và cập nhật thêm tên tuổi con cháu. Tình cờ tại một cuốn sổ của chi nhánh Nguyễn Như tại đây, VMT bắt gặp thêm một cặp đối
Tiên tổ phương danh lưu quốc sử
Tử tôn tích học kế gia phong
VMT ghi đây để mọi người tham khảo thêm.