:gasay:
8. CHÂU BÁ THÔNG Trăm năm c̣n vị thành niên! 1 Bảy mươi mới bước vào đời Tám mươi ta mới sang chơi láng giềng Tuổi ḿnh c̣n vị thành niên Há cớ ǵ phải buồn phiền như ri? (Trần Văn Chánh) Mỗi khi đọc câu thơ tự trào dí dỏm của người bạn gởi tặng từ vùng Bắc Ninh xa lắc, lại nhớ đến Lăo ngoan đồng Châu Bá Thông. Ở vào lứa tuổi mà Khổng Tử bảo là “tri thiên mệnh”, đă đủ dày dặn kinh nghiệm để hiểu được mệnh trời, ấy vậy mà vẫn thấy ḿnh là kẻ “vị thành niên”! Cuộc sống vẫn luôn mênh mông đối với những người hồn nhiên lạc quan, luôn mang trong ḿnh cái “xích tử chi tâm” của Lăo ngoan đồng. Khổng Tử bảo: “Tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc, ngũ thập nhi tri thiên mệnh, lục thập nhi nhĩ thuận, thất thập nhi ṭng tâm sở dục, bất du củ” (Ba muơi tuổi th́ ư chí đă kiên định, bốn mươi tuổi th́ không c̣n ngờ, năm mươi tuổi th́ hiểu mệnh trời, sáu mươi tuổi th́ tai thuận, bảy mươi tuổi th́ có thể làm theo ḷng ham thích mà không c̣n sợ vượt quá khuôn phép nữa – (Luận ngữ - Vi chính II, 4). Cho nên, “bảy mươi mới bước vào đời”! Lúc này đă có quyền “ṭng tâm sở dục, bất du củ” rồi. Ở cái tuổi “sang chơi láng giềng” th́ người hàng xóm lọm khọm là láng giềng đă đành, thậm chí cái chết cũng là kẻ láng giềng. Lúc đó th́ làm kẻ “sang chơi láng giềng” theo thể điệu “Être-pour-la-mort” (hữu thể hướng tử) của Heidegger! Đối với nhà thơ Nguyễn Công Trứ, cái chơi “Tân nương dục vấn tân lang kỷ. Ngũ thập niên tiền nhị thập tam” (tạm dịch: Người đẹp muốn hỏi tuổi ta. Năm mươi năm trước mới hăm ba chứ ǵ!), ở cái tuổi bảy mươi ba, nghĩa là mới “vào đời” được ba năm, th́ dĩ nhiên những đào nương xuân xanh hơ hớ trong tiếng ca và sênh phách luôn là kẻ láng giềng của vị Doanh điền sứ tài ba và “chịu chơi” nhất trong nền văn học Việt Nam này. Cụ Nguyễn Công Trứ tựa như nhân vật Alexis Zorba của nhà văn Hy Lạp Nikos Kazanzaki, luôn thấy ḿnh ở lứa tuổi đôi mươi, yêu mê đắm, sống say sưa, làm việc hết ḿnh để tận hưởng hết cái thanh sắc của trần gian cho đến lúc xuôi tay nhắm mắt. Cái tố chất “chịu chơi” của Alexis Zorba hoặc của Uy Viễn tướng công dù hiếm, nhưng vẫn c̣n có thể t́m thấy ở một đôi người, chứ cái tố chất hồn nhiên như đứa trẻ con chơi đùa giữa đời của Châu Bá Thông th́ chỉ có có thể t́m thấy trong chính Lăo ngoan đồng! |
CHÂU BÁ THÔNG
2 Nếu chọn trong tất cả tác phẩn Kim Dung một nhân vật được mọi tầng lớp độc giả yêu thích, kể cả trẻ con, th́ có lẽ đó chính là Châu Bá Thông. Một nhân vật suốt đời chỉ biết chơi đùa, luôn t́m cách trốn tránh mọi trách nhiệm trong đời mà lại được mọi độc giả yêu mến, điều đó mới là lạ lùng. Người ta nói Lên ba th́ cười, lên mười th́ mắng, có nghĩa cùng một câu nói, nếu ở miệng đứa bé lên ba nói ra th́ thấy ngộ nghĩnh đáng yêu, c̣n ở miệng đứa bé lên mười th́ lại thấy hỗn xược vô lễ. Cái “thực” không đổi khác mà lại sinh ra hai tâm trạng yêu ghét, bởi v́ câu nói của đứa bé lên ba hoàn toàn xuất phát từ trạng thái hồn nhiên vô tâm. Mà ở trên đời, những ǵ xuất phát từ cái tâm hồn nhiên đều dễ dàng tiếp cận và làm cảm động được ḷng người một cách đằm thắm sâu xa. Châu Bá Thông được độc giả yêu mến bởi ông luôn là “đứa bé lên ba” đó. Sau khi vô t́nh gây nên mối t́nh oan nghiệt tại cung điện Đoàn Nam đế, Châu Bá Thông lại suốt đời chạy trốn Anh Cô, không phải v́ ông là kẻ bội bạc vô t́nh, mà chỉ v́ không muốn mang trách nhiệm với cơi đời, nghĩa là không có khái niệm “làm người lớn”. Thân ở trong cơi đời, nhưng tâm lại hoàn toàn không muốn vướng bận lụy phiền của cơi nhân gian. |
CHÂU BÁ THÔNG
3 Con người khi sinh ra là một đứa bé hồn nhiên, rồi lớn lên, vượt qua giai đoạn ấu thơ để vào đời, và từng bước khám phá ra những điều huyền ẩn. Nhưng chính trong quá trính khám phá để “trưởng thành” ấy, con người dần đánh mất tính hồn nhiên mà Thượng đế đă phú bẫm cho từ thuở ban sơ. Cái “xích tử chi tâm” dần bị chai sạn bởi những nghiệt ngă của cuộc sống. Con người, để tồn tại và để cạnh tranh vượt lên cao hơn người khác bằng mọi thủ đoạn mưu ma chước quỷ, cứ ngày càng xa dần vườn địa đàng của tuổi thơ. Cái tâm hồn nhiên kia bị tập nhiễm quá nhiều điều thô bỉ, đê tiện cùng những thói quen dối trá lọc lừa mà chỉ khi có cơ duyên thoát khỏi những hệ lụy ấy, con người mới có thể sực tỉnh để chợt hiểu ra những tṛ nhảm nhí mà ḿnh cứ mê mải múa may trên sân khấu đời. Bộ sách Mạnh Tử gồm mấy vạn lời, suy cho cùng cũng chỉ là nỗ lực giúp con người khôi phục lại cái tâm hồn nhiên đó mà thôi. “Đại nhân giả bất thất kỳ xích tử chi tâm” (Bậc đại nhân không đánh mất đi tấm ḷng con trẻ - Mạnh Tử, Ly Lâu hạ). Châu Bá Thông chính là bậc đại nhân “bất thất kỳ xích tử chi tâm” đó. Hầu hết những cao thủ vơ lâm đều xem vơ học là phương tiện để thỏa măn tham vọng bành trướng uy quyền và khoáng trương cái tôi. Chỉ có Châu Bá Thông xem vơ học là mục đích tự thân. Thích học vơ, vui học vơ, say mê học vơ. Hễ gặp ai có những tuyệt kỹ lạ lùng, như Dương Qua hay Kim luân Pháp vương là Châu Bá Thông sẵn sàng bái làm sư phụ để xin học. Như một đứa trẻ ham mê đồ chơi lạ. Và chỉ có cái tâm hồn nhiên của trẻ thơ mới có thể sáng tạo ra những điều kỳ diệu từ những cái tưởng chừng rất đỗi tầm thường. |
CHÂU BÁ THÔNG
4 Cậu hoàng tử bé trong tác phẩm Le petit prince của Saint-Exupéry luôn ngạc nhiên trước những tṛ bận rộn của người lớn. Mà chỉ có những đứa bé hồn nhiên mới thấy hết được cái vẻ trịnh trọng điên đảo của người lớn. Ông Bùi Giáng có lẽ cũng đă dùng cái tâm trẻ thơ để chuyển ngữ tác phẩm trên thành Hoàng tử bé bằng một ngôn ngữ vô cùng hồn nhiên thơ mộng, khác hẳn những cuốn sách dịch cà rỡn khác của ông. Châu Bá Thông cũng chính là cậu Hoàng tử bé đáng yêu kia. Tô Đông Pha hỏi Tạo vật hà như đồng tử hư! (tạo vật sao lại giống như đứa bé chơi đùa đến vậy!). Tạo hóa với đại lực lượng, đại ư chí mà lại biết chơi đùa cũng chỉ v́ có cái tâm hồn nhiên của trẻ thơ. Châu Bá Thông suốt đời chỉ biết chơi đùa chỉ v́ cái tâm đó. Chỉ v́ một lời thách thức vớ vẩn mà Châu Bá Thông phải vượt mấy ngàn dặm từ Trung nguyên cho đến vùng hoang mạc xa xôi để t́m một lá cờ, giống như đứa trẻ chơi tṛ cút bắt, Châu Bá Thông chính là “đồng tử hư” vậy. Nhờ cái tâm hài nhi ưa đùa bỡn mà Châu Bá Thông không hề thù hận ai, kể cả Hoàng Dược Sư là người đă đánh găy chân ông và bắt giam ông trên đảo hàng chục năm. Ngồi trong thạch động, không có bạn chơi th́ tự ḿnh chơi với ḿnh bằng cách dùng hai tay đánh với nhau. Kết quả là ông sáng tạo ra môn tuyệt kỹ độc đáo nhất vơ lâm: “Song thủ hỗ bác”. Hai tay vừa hỗ tương vừa công kích lẫn nhau, tạo thành uy lực vô lượng, như hai đối cực âm và dương cùng vận hành trong ṿng tṛn thái cực. Để học được môn vơ công kỳ diệu này th́ bài học vỡ ḷng là phải dùng hai tay để vẽ cùng lúc một ṿng tṛn và một h́nh vuông. Mới nghe th́ tưởng chừng như đơn giản, nhưng không ai học được. Cái công phu “phân tâm nhị dụng” (chia ḷng ra làm hai để ứng dụng vào hai việc khác nhau) đó chỉ có hai người là Quách Tĩnh và Tiểu Long Nữ tiếp thu nổi. Quách Tĩnh học được là nhờ cái tâm đôn hậu chân chất, Tiểu Long Nữ học được là nhờ cái tâm hư tĩnh như mặt nước hồ thu, không hề vướng bụi trần. |
CHÂU BÁ THÔNG
5 Châu Bá Thông vai vế ngang với Hồng Thất Công, Hoàng Dược Sư lại nài nỉ kết giao t́nh huynh đệ với Quách Tĩnh, là kẻ lẽ ra phải kêu ḿnh bằng sư thúc tổ. Về sau, ông lại kết giao với Dương Quá, hạng con cháu của Quách Tĩnh nữa. Chỉ tiếc một điều, có lẽ tại Lăo ngoan đồng “kỵ” phái nữ sau “sự cố Anh Cô”, nếu không có lẽ ông đă kết nghĩa huynh với cô bé Quách Tương rồi. Hai tâm hồn khoáng đạt như vậy mà không có cơ duyên để kết nghĩa th́ quả là điều uổng phí của trần gian. Phật giáo chủ trương tất cả chúng sinh đều b́nh đẳng trước Tam bảo, th́ mọi khách giang hồ đều b́nh đẳng trước cái tâm của Châu Bá Thông. Cuối cùng th́ cuộc trốn chạy Anh Cô cũng phải chấm dứt, cùng với cái chết trong cơn sám hối của Cừu Thiên Nhận. Châu Bá Thông và Anh Cô về sống chung, làm người láng giềng của Đoàn Nam đế. “Tám mươi ta mới sang chơi láng giềng”. Nhưng dẫu cho đến lúc đó, vẫn cho rằng Châu Bá Thông vẫn là kẻ “vị thành niên”. Mọi người chúng ta ai cũng đă có lần có được cái tâm Châu Bá Thông, rồi lại đánh mất đi. Nhưng điều đáng ngạc nhiên là dường như không ai muốn t́m lại cái tâm đó, có lẽ sợ bị mang tiếng là “trẻ con”! Chúng ta say sưa xác lập những giá trị, rồi luôn t́m mọi cách để chiếm đoạt những giá trị do chính chúng ta dựng nên, trong cái “thế giới người lớn” đầy những lễ nghi phiền toái cùng những dối trá lọc lừa. Chính trong tiến tŕnh xây dựng và chiếm đoạt các giá trị đă làm nảy sinh biết bao xung đột, hận thù. Rồi chúng ta lại vắt óc t́m mọi cách ḥa giải, cũng bằng kiểu cách khệnh khạng của “người lớn”, mà có khi nào chịu hiểu rằng, chính cái kiểu cách khệnh khạng đó lại là mầm mống đẻ ra thêm các xung đột khác. |
CHÂU BÁ THÔNG
CUỐI Thiên Sơn mộc trong Nam hoa kinh của Trang Tử chép: “Thuyền lớn vượt sông, có con đ̣ nhỏ không người trôi đến chạm vào, th́ dù là người có bụng hẹp ḥi cũng không giận. Nhưng nếu trên đ̣ có người, tất thuyền lớn sẽ hô hoán lên. Nếu gọi một hai lần mà không nghe ắt sẽ gọi lần thứ ba, rồi buông lời thóa mạ theo ngay. Lúc trước không giận mà bây giờ giận, v́ lúc trước là chiếc đó không (hư) mà bây giờ là đó có người (thực). Người ta nếu biết làm ḿnh trở thành chiếc đ̣ không để trôi giữa đời, th́ ai mà hại được? (Nhân năng hư kỷ dĩ du thế, kỳ thục năng hại chi?)”. Châu Bá Thông chính là “con đ̣ không” đó để rong chơi trong cơi giang hồ, đă biết “hư kỷ dĩ du giang hồ”. Cái tâm “hư kỷ” của Châu Bá Thông là cái tâm tự nhiên, vượt trên cả chữ “năng”. Ông không cần tập “năng hư kỷ” mà tự nhiên đă là “hư kỷ’ rồi. Có người hỏi thiên sư Triệu Châu: “Con chó có Phật tính không?”. Ông đáp “Vô!”. Tâm Châu Bá Thông cũng chính là chữ “Vô” đó. Cái tâm hài nhi của Châu Bá Thông là điều mà mọi tôn giáo và triết học chân chính đều nỗ lực muốn t́m lại. H́nh ảnh ngây thơ của Chúa Hài Đồng hay nụ cười hồn nhiên của đức Phật Di Lặc luôn nhắc nhở ta về cái tâm Châu Bá Thông mà ta vô t́nh đánh mất. Và sẽ vô cùng hạnh phúc cho ai, ở những năm tháng cuối đời t́m được cái tâm Châu Bá Thông ngay giây phút cận kề của cơi không hư. CHÂU BÁ THÔNG |
Kỳ tới: 9. LĂNG SƯƠNG HOA Cái chết của nhành lục cúc http://a5.sphotos.ak.fbcdn.net/hphot..._4002995_n.jpg |
9.
LĂNG SƯƠNG HOA Cái chết của nhành lục cúc 1 Khi sáng tạo nên cái trần gian điên dại và đầy hương sắc này, th́ vẻ hùng vĩ của biển rộng núi cao, nét xinh tươi của oanh ca liễu rũ, trăng hoa sương tuyết, tiếng róc rách của sông lạch suối khe… dường như chưa làm hài ḷng Hóa công, nên ngài phải sáng tạo thêm người phụ nữ. Dường như mọi phụ nữ trên cơi đời này hiểu rằng Thượng đế tạo ra họ là để điểm tô thêm cho cái trần gian vốn đă đầy hương sắc, cho nên tự ngàn xưa, đối với họ, giữ ǵn sắc đẹp vẫn luôn là điều cực kỳ trọng đại. Với phụ nữ, nhan sắc lắm khi c̣n quan trọng hơn cả mạng sống. Nhậm Doanh Doanh khi bị Nhạc Bất Quần dùng lưới bắt tại Hoa Sơn thi nàng hiểu rằng cái chết là điều tất yếu. Vậy mà khi Nhạc Bất Quần muốn hủy hoại nhan sắc nàng th́ nàng lại hoảng kinh. Chu Chỉ Nhược khi bị giam cầm tại chùa Vạn An cùng bao nhân vật của Lục đại môn phái, th́ chuyện sống chết đă sớm bỏ ngoài ḷng, nhưng khi Triệu Mẫn dọa dùng dao rạch mặt th́ cô lại xiêu hồn lạc phách. Cả cô nàng Triệu Mẫn bướng bĩnh tinh quái là thế cũng không khỏi đứng tim, khi Thanh dực bức vương Vi Nhất Tiếu cảnh báo sẽ hủy hoại khuôn mặt kiều diễm của cô, nếu như cô đụng tới Chu Chỉ Nhược. Khang Mẫn bị A Tử hành hạ dă man nhưng vẫn c̣n tỉnh táo để tỏ t́nh với Kiều Phong, cô nàng không chết v́ vết thương trí mạng mà chết v́ đau khổ và kinh hăi khi soi thấy khuôn mặt bị tàn phá của ḿnh trong tấm gương đồng. Chúng ta không thể cay đắng như Hamlet của Shakespeare: “God hath given you a face, and you make yourselves another” (Thượng đế đă ban cho ngươi một gương mặt, và ngươi đă tự biến ḿnh thành một gương mặt khác – Hamlet – Act II, Scene 1, 153-154), bởi lẽ phụ nữ vẫn c̣n muốn làm đẹp ngay cả khi đi đối diện với Diêm vương! Chả trách nền công nghiệp mỹ phẩm trên thế giới lại thu được những món tiền khổng lồ từ thói đỏm dáng đáng yêu của phụ nữ. |
LĂNG SƯƠNG HOA
2 Giai thoại thiền tông Nhật Bản kể rằng, ni cô Ryonen, sinh 1797, là một người có nhan sắc quyến rũ và thiên tài về thi ca. Năm mười bảy tuổi, bà phục vụ cho hoàng hậu, tương lai rực rỡ đang chờ đón bà như một công nương của triều đ́nh. Bỗng nhiên hoàng hậu qua đời, bà chợt ngộ ra lẽ vô thường của cơi thế, nên xuống tóc đi tu. Bà đến thành phố Endo, xin làm đệ tử của thiền sư Tetsugyu, nhưng vị thiền sư này từ chối v́ bà quá đẹp. Vị thiền sư đó hiểu rằng cái nhan sắc lộng lẫy đó tuy là vật báu của trần gian, nhưng lại không thể phù hợp với chốn thiền môn vốn luôn đạm bạc với cuộc sống nâu ṣng. Ắt hẳn nó sẽ gây nên ba đào nơi cửa Phật. Tâm bà tuy không động nhưng sẽ làm lụy đến tâm người. Bà bèn t́m đến thiền sư Hakuo, nhưng vị thiền sư này cũng từ chối v́ lư do trên. Ryonen hiểu rằng chính nhan sắc đẹp đẽ của bà là vật chướng ngại ngăn cản không cho ḿnh đạt được điều tâm nguyện, nên bà bèn dùng lửa nóng hủy hoại hết khuôn mặt xinh đẹp, nhờ đó bà được thiền sư Hakuo nhận làm đệ tử. Và cũng nhờ thế mà bà mới chuyên chú vào việc tu thiền và trở thành một thiền sư nổi tiếng. Hủy hoại dung mạo để cầu đạo, ni cô Ryonen đă làm một việc c̣n kỳ diệu hơn cả việc nhị tổ Huệ Khả quỳ giữa trời tuyết, cắt một cánh tay dâng lên sư tổ Đạt Ma để xin truyền tâm ấn. Ni cô Ryonen có lẽ là hiện tượng hiếm hoi và kỳ lạ của thiền môn, bởi lẽ đâu phải người con gái nào đem thân bỏ chốn am mây cũng đều ngộ ra lẽ vô thường của hai chữ “sắc không”. Nhan sắc đó cũng là hư không đấy. Chỉ có những tâm hồn thiết tha cầu đạo như Ryonen khi ngộ được lẽ “bất trụ sắc sinh tâm, ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm” (*) và “nhược kiến chư tướng phi tướng tức kiến Như Lai” (**) của kinh Kim Cương th́ mới có thể thực hiện được điều kỳ diệu đó. Cái t́m được sẽ lớn hơn hàng vạn lần cái nhan sắc mất đi: đó là thành toàn điều tâm nguyện. Việc xả thân cầu đạo đó dù kỳ lạ nhưng vẫn có thể xảy ra, v́ khi tuệ kiếm vung lên th́ trần duyên đứt đoạn. Cái thân xác này, khi được quán tưởng đến chỗ rốt ráo, cũng chỉ là cái túi da đựng bao điều dơ bẩn, th́ nào sá ǵ một chút dung nhan? Nhưng đó là chuyện chốn thiền môn, c̣n ở trần gian đầy sai biệt này th́ con người vẫn cứ vĩnh viễn đội mũ triều thiên lên nhan sắc. V́ nếu không thế th́ cuộc đời ắt sẽ u ám và buồn tẻ lắm biết ngần nào! _________ (*) Thân không trụ vào h́nh sắc mà sinh khởi; không nên trụ vào đâu cả để sinh khởi tâm. (**) Nếu thấy được các h́nh tướng đều là phi h́nh tướng, ấy chính là thấy được Như Lai. |
LĂNG SƯƠNG HOA
3 Vậy mà vẫn có một người con gái dám hủy hoại dung nhan kiều diễm của ḿnh để giữ tṛn sự thủy chung với người chỉ một lần gặp gỡ: Đó là Lăng Sương Hoa trong Liên thành quyết. Đinh Điển là người mê hoa. T́nh cờ trong một buổi dạo chơi hội hoa cúc, Đinh Điển gặp được đệ nhất mỹ nhân vùng là Lăng Sương Hoa, tiều thư của quan tri phủ Lăng Thoái Tư. Sự đồng cảm trong những gị lục cúc đă đem hai người lại gần nhau. T́nh yêu âm thầm nảy nở giữa kẻ lang bạt giang hồ với một tiểu thư khuê các. Những cánh hoa tươi thắm và ngát hương đă chứng kiến cho mối t́nh của họ và làm băng nhân cho những lần gặp gỡ. “Tôi cùng em mơ những chốn nào. Ước nguyền chung giấc mộng trăng sao. Sánh vai một mái lầu phong nguyệt. Hoa bướm v́ em nghiêng cánh trao” (Đinh Hùng – Phạm Đ́nh Chương). Lăng Thoái Tư là một người văn vơ song toàn, y là một long đầu trong Long sa bang, lại thi đổ tiến sỹ, làm Hàn Lâm học sỹ. Y nuôi tham vọng t́m được kho tàng của Lương Nguyên đế và luyện được Thần Chiếu công. Biết được Đinh Điển đang giữ Liên thành quyết – bộ giải mă những bí ẩn về chỗ cất giấu kho tàng – và bí cấp Thần Chiếu công, nên Lăng Thoái Tư lập mưu chiếm đoạt. Y vờ cho Lăng Sương Hoa mời Đinh Điền đến để bàn chuyện tác hợp lương duyên. Rồi dùng hoa độc tẩm thuốc mê để bắt Đinh Điển. Sống trong cảnh tra tấn dă man chốn lao tù, với xương tỳ bà đă bị xuyên thủng, nhưng Đinh Điển vẫn t́m thấy nguồn an ủi. Hằng ngày, anh ta từ cửa sở nhà tù nh́n lên mái lầu xa, vẫn luôn thấy được những chậu hoa đặt nơi cửa sổ của pḥng Lăng Sương Hoa, như một biểu tượng của t́nh yêu. Cảnh đưa tin của Đinh Điền và Lăng Sương Hoa giống như anh chàng Hời trong truyện Tô Hoài. Một người ngồi dệt vải, khi nghe mùi hương thoang thoảng lan trong cảnh đêm thanh tĩnh của cành hoa lài ném qua cửa sổ, là biết đă đến giờ hẹn với người yêu. |
LĂNG SƯƠNG HOA
4 Lăng Sương Hoa sợ cha nàng ép duyên nên nàng quyết định hủy hoại dung nhan để không c̣n ai muốn cưới ḿnh nữa. Chỉ có vậy nàng mới giữ trọn t́nh yêu son sắt với Đinh Điển. Một quyết định làm người đọc tê buốt tâm can, v́ điều đó ngẫm ra c̣n kinh khủng hơn tự vẫn. Chỉ có một sự ḥa điệu của cung bậc tri âm trong t́nh yêu chân chính mới có thể giúp người con gái xinh đẹp làm một điều mà ngay cả Thượng Đế cũng phải bàng hoàng. Nàng không muốn xuất hiện với khuôn mặt xấu xí, mà để những chậu hoa thay mặt cho ḿnh ngỏ những lời yêu. Hoa thay dáng người. Hoa c̣n là người c̣n, và t́nh yêu vẫn ngát xanh màu lục cúc. Gặp nhau và yêu nhau nhờ những cành hoa, truyền tin cho nhau cũng nhờ những cành hoa. Mối t́nh thơ mộng đó bị vĩnh viễn cách ngăn v́ ḷng tham ngu xuẩn của người cha. Mà tự cổ chí kim, có kẻ nào bị ḷng tham chi phối mà lại không trở nên ngu xuẩn, và do đó dễ trở nên tàn bạo? Khi Lăng Sương Hoa qua đời trong u sầu đau khổ, Lăng Thoại Tư c̣n âm hiểm rắc thuốc độc lên quan tài để đánh lừa Đinh Điển. Kẻ si t́nh đến ôm quan tài và trúng ngay chất độc của hoa Kim Ba Tuần. Nhưng Lăng Thoại Tư đă làm một điều thừa. Làm sao Đinh Điển có thể sống được nữa khi Lăng Sương Hoa đă v́ ḿnh mà qua đời trong sầu hận? Địch Vân hợp táng nắm tro tàn của Đinh Điển với Lăng Sương Hoa, và trồng hoa thật nhiều quanh mộ để đôi t́nh nhân được yên nghỉ giữa ngàn hoa. Trong vở kịch Hamlet, khi hoàng hậu Gertrude rắc hoa lên nấm mộ của Ophelia đă nói những lời tha thiết, mà ta muốn dùng để khắc lên nấm mộ Sương Hoa. “Sweets to the sweet! Farewell!” (Những nhánh hoa dịu dàng xin gởi đến một cành hoa đằm thắm. Xin vĩnh biệt) (Shakespeare – Hamlet, Act V, Scene I, 239). |
LĂNG SƯƠNG HOA
CUỐI Chinh phục được trái tim của người ḿnh yêu, chịu chấp nhận thiệt tḥi để t́m thấy hạnh phúc. Điều đó dễ. Khi biết rằng trái tim người ḿnh yêu đă vĩnh viễn thuộc về kẻ khác nên biến sự thất vọng thành hận thù, đem tang tóc gieo rắc khắp thiên hạ để trút nỗi hờn căm, như Lư Mạc Sầu hay Mai Phương Cô, điều đó tuy có quá quắt nhưng vẫn là chuyện thường t́nh. Biết rằng người ḿnh yêu đă t́m thấy hạnh phúc nơi người khác, nên chấp nhận hy sinh t́nh yêu và, trong nổi cô đơn đau đớn, cứ măi âm thầm cầu nguyện cho họ được hạnh phúc bằng tất cả trái tim, như Nghi Lâm, điều đó khó. Nhưng trong t́nh yêu đam mê vô vọng lại dám chấp nhận chết thay cho người ḿnh yêu để họ được hạnh phúc với người khác, như Tŕnh Linh Tố và Công Tôn Lục ngạn, điểu đó cực khó. Nhưng càng khó hơn nữa khi một người con gái xinh đẹp dám hủy hoại dung nhan để giữ trọn chữ thủy chung. Sự hy sinh kỳ diệu đó chỉ xảy ra với những người phụ nữ dịu hiền có trái tim nhân hậu bao dung. T́nh yêu thuần khiết được nâng lên tầm một tôn giáo, và kẻ si t́nh như một kẻ hành hương t́m về tuyệt đích, trong h́nh ảnh của người thương. Du Thản Chi là kẻ si t́nh vĩ đại nhưng mối t́nh cuồng si dữ dội đó vẫn cứ quằn quại đớn đau trong nỗ lực chiếm hữu đầy tuyệt vọng. Nó thiếu đi một chút thanh thản của một tín đồ đă “giác ngộ”. T́nh yêu của Lăng sương Hoa sẽ măi măi thắp sáng lên trong tâm thức nhân gian những ánh lửa nhiệm mầu, mà chúng ta đôi lần thấy thấp thoáng trong Gitanjali của Tagore. Và trong ánh lửa đó vẫn hoài ánh lên màu thắm tươi của một nhành lục cúc. LĂNG SƯƠNG HOA |
|
10.
HOÀI CẢM A CHÂU 1 Tại rừng hạnh, lần đầu sơ ngộ, khâm phục bản lĩnh chàng, vị anh hùng đỉnh thiên lập địa, chọc trời khuấy nước. Chùa Thiếu Thất, thêm một lần thọ ơn cứu mạng. Tụ Hiền Trang, cảm kích chàng không ngại xả thân bảo vệ cho một thiếu nữ không thân thích đă gần đất xa trời, đau xót thay con mănh long từng được vơ lâm kính phục trong chớp mắt đă thành kẻ thù số một của thiên hạ quần hùng. Nhạn môn quan, trùng phùng Tiêu Phong, bao nhiêu t́nh cảm biến thành t́nh yêu sâu sắc tự bao giờ. A Châu nguyện đem cả sinh mạng và cuộc đời đặt vào bàn tay Tiêu Phong, bàn tay của hán tử cả thiên hạ quay lưng, bị xem là Liêu cẩu, đổ vấy bao tội lỗi tày đ́nh. Nếu trần gian ai cũng biết ai Ai c̣n phải v́ ai mà cảm khái. (Tản Đà) Giữa dương trần đâu dễ kiếm kẻ tri âm, khúc Dương Xuân Bạch Tuyết đâu phải ai cũng có thể họa cùng? Làm bang chủ Cái bang kiêu hùng, chỉ biết đến rượu và vơ công, hay tên tội đồ bị cả vơ lâm truy đuổi th́ có ư nghĩa ǵ khi Tiêu Phong t́m được A Châu. Người anh hùng cuối cùng đă có một tri kỷ hồng nhan, cuộc đời này c̣n chi hối hận? Hăy cùng vẽ nên bức tranh đời yên ả, phi ngựa như bay trên thảo nguyên bao la, vứt bỏ lại sau lưng ân oán t́nh thù, gió tanh mưa máu giang hồ, chỉ có bấy cừu, đàn dê, tiếng sáo du mục d́u dặt ḥa cùng giọng cười vui vẻ, vô lo. Tiếc rằng hạnh phúc vĩnh viễn chỉ lung linh và mong manh như chiếc b́nh pha lê đặt trên thành bậu cửa sổ. Dù người ta cố gắng trân trọng nâng niu, chỉ một cơn gió cố t́nh thổi qua, chiếc b́nh sẽ vỡ tan thành trăm ngh́n mảnh. |
A CHÂU
2 Một đứa bé mồ côi chưa hề biết đến ṿng tay mẹ, một thiên kim tiểu thư gịng dơi vương giả phải làm nữ t́ Mộ Dung gia đến khi trùng phùng phụ mẫu, A Châu lại rơi vào nghịch cảnh éo le: phụ thân là kẻ thù không đội chung trời với người yêu! Tuy chưa một ngày dưỡng dục nhưng công ơn sinh thành chưa lúc nào đến đáp? Mong ước trả thù lại là khát vọng nung nấu của người yêu, sao đành cản ngăn? Chỉ c̣n cách hy sinh tấm thân này, chỉ c̣n xem cảnh đuổi ngựa chăn dê, cuộc sống vô tư lự kia măi măi là mộng tưởng. Hiếu và t́nh đă bức người kiều nữ đến bước đường cùng. Lần đầu tiên cũng là lần cuối cùng A Châu báo hiếu, người con gái dịu hiền kia thay cha nhận lấy cái chết oan uổng trên tay Tiêu Phong. A Châu ra đi, mưa phủ nḥa nhân thế, cả bầu trời cùng vương hương ly biệt. Hỡi ơi, “Ai thương tử biệt, ai sầu sinh ly” (Tản Đà). Đến phút cuối cuộc đời, điều duy nhất nàng lo lắng chỉ là sợ Tiêu Phong quạnh quẽ cô đơn. Đáng trân trọng cho tấm ḷng kiều nữ! Màn sương mù mà Mă phu nhân trong cơn ghen tuông mù quáng cố t́nh giăng ra đẩy Tiêu Phong vào hiểu lầm oan nghiệt đă tan đi, hé mở một sự thật đau đớn, trần trụi cùng thi thể lạnh giá của A Châu, khóe mắt nàng hăy c̣n vương vấn ân t́nh. Tiêu Phong và chúng ta chỉ biết ngậm ngùi thốt lên hai chữ “Giá như…” |
A CHÂU
3 Cái chết của A Châu nhẹ như lông hồng nhưng nỗi đau, niềm ân hận của Tiêu Phong lại nặng tựa Thái Sơn. Nàng để lại ông cùng trái tim tan nát và cơi ḷng chết lặng. Mối ân t́nh sâu nặng của nàng biết lấy ǵ đền đáp? “Ơn em, hôm sớm ngậm ngùi. Kiếp sau xin giữ lại đời cho nhau. Tạ ơn em, tạ ơn em…” Tiểu Kính hồ, mai táng A Châu, chôn theo cả trái tim ḿnh, Tiêu Phong bắt đầu những chuỗi ngày đày đọa, tiếp tục sống v́ câu hỏi lớn về thân thế vẫn treo lơ lủng trên đầu, v́ một lời hứa chăm sóc cô em vợ tai quái A Tử? Bạn vẫn thường bắt gặp những chiếc lá hăy c̣n xanh mà đành rơi rụng. Và ngày mai sẽ có những lá khác sẽ mọc lên thay thế. Nhưng chỉ có cây mới hiểu chiếc lá mới, dù xanh đấy, dù đầy nhựa sống đấy, nhưng vĩnh viễn không phải là chiếc lá ngày xưa. Cũng giống như con người, có bao người đi ngang qua cuộc đời ta, dù chỉ là thoáng chốc nhưng vết thương họ để lại trong ḷng th́ khôn nguôi, chẳng bao giờ khỏi. Dù cho A Tử có cố gắng đến đâu, có si t́nh đến mấy nhưng nàng vĩnh viễn không thể thay thế A Châu. Ḷng cuồng điên v́ nhớ Ôi đâu người, đâu ân t́nh cũ Chờ hoài nhau trong mơ Nhưng có bao giờ thấy nhau lần nữa (Hoài cảm – Cung Tiến) Trái tim Tiêu Phong rộng lớn để cùng đau với thiên hạ bách tính nhưng cũng nhỏ bé chỉ đủ ấp ủ một bóng h́nh đến suốt đời. Lời bài hát cũng thê thiết như tâm sự Tiêu Phong. Đâu rồi mối t́nh khắc cốt ghi tâm, có bao lâu c̣n được nh́n thấy nụ cười nàng tươi hơn nắng sớm, ánh mắt nàng đằm thắm như sương mai? Tất cả c̣n lại chỉ là những mảnh vụn kư ức đẹp đẽ mà Tiêu Phong trân trọng giữ ǵn. |
A CHÂU
4 Tiết Thanh minh, Thôi Hộ quay lại nơi xưa, vẫn hoa đào tươi thắm cười trong gió xuân nhưng c̣n đâu đôi má hồng ngày trước? Nhân diện bất tri hà xứ khứ Đào hoa y cựu tiếu đông phong (Đề tích sở kiến xứ - Thôi Hộ) Bánh xe rồng lăn đến kinh thành. Ao cũ vườn xưa, Đường Minh Hoàng chỉ c̣n biết ngậm ngùi rơi lệ cho nàng phi tử mặt ngọc đẹp hơn phù dung, mày ngài tươi hơn dương liễu. Quy lai tŕ uyển giai y cựu Thái Dịch phù dung, Vị Ưởng mi Phù dung như diện, liễu như mi Đối thử như hà bất lệ thùy? (Trường hận ca – Bạch Cư Dị) Lưu Nguyễn trở lại non tiên, mây trôi nước chảy như ngày xưa nhưng đă mất rồi sinh khí, bóng h́nh tiên nữ vĩnh viễn tan biến vào hư vô, không c̣n được thấy dù chỉ trong khoảnh khắc mơ hồ. Đào hoa lưu thủy y nhiên tại Bất kiến đang thời khuyến tửu nhân (Tái đáo Thiên Thai – Tào Đường) Tâm trạng của con người trong nỗi sầu tương tư th́ ngàn năm vẫn tha thiết như nhau. Tiêu Phong dừng trước Nhạn Môn quan mà xót xa tưởng nhớ lời hẹn ước xưa. Tiếng sáo Nhạn Môn vẫn vang lên réo rắt như ngày trước mà sao nghe đầy đau thương tiếc nuối, “thiết tha ngân lên lời xưa”. Vẫn cảnh đuổi ngựa chăn dê yên b́nh nhưng thiếu mất bóng dáng của ai kia. Cảnh b́nh yên đến đâu cũng chỉ là trống rỗng? Cảnh vật vẫn đây mà người xưa đâu tá? Lối xưa cỏ cây tàn úa, đường phủ rêu xanh đợi chờ vô vọng bước chân ai? Anh chầm chậm nghe tất cả buổi chiều Vào chầm chậm ở trong hồn hiu quạnh (Xuân Diệu) |
A CHÂU
5 Tiêu Phong phải tiếp tục sống với linh hồn bị đầy đến tận cùng sự quạnh quẽ, cô đơn. Người xưa đă ra đi biền biệt, chỉ c̣n ta trơ trọi, giữa mênh mông đất trời. Từng khoảnh khắc thời gian chậm chậm héo tàn, thấm vào ḷng người, gợi lên mối sầu thê lương, bi thiết. Năm tháng trôi qua, kỷ niệm ùa về giết chết hồn người. Nỗi niềm thương nhớ chỉ c̣n biết chôn chặt nơi đáy tim và âm thầm mang xuống tuyền đài mà thôi. Thời gian tựa cánh chim bay qua dần những tháng cùng ngày C̣n đâu mùa cũ êm vui Nhớ thương biết bao giờ nguôi? (Hoài cảm – Cung Tiên) Người anh hùng lại mang nặng vào ḿnh món nợ công danh, nễ mặt nghĩa huynh mà lên ngôi đại vương Nam Viện. Chén rượu Tiêu Phong lại tiếp tục uống, nhưng rượu hôm nay cũng đâu phải rượu ngày xưa, bởi ta cũng đâu c̣n con người ngày trước. Chén rượu ngày xưa nâng lên giữa bao bằng hữu, hào khí ngất trời, c̣n giờ đây lắng đọng lại sau mỗi giọt rượu cay chỉ là nỗi sầu đắng khôn nguôi? Sầu lại cánh sầu. Tự cổ chí kim “Nhi nữ t́nh trường, anh hùng khí đoản”. Éo le thay, Nguyệt lăo se chi sợi tơ oan nghiệt cột chặt A Tử vào mối t́nh tuyệt vọng với tỷ phu. Một cô bé xem mạng người như cỏ rác lại có thể yêu đắm say đến hy sinh bản thân, đến quay lưng với kẻ si mê cô ngây ngốc Du Thản Chi. A Tử vô t́nh với Du Thản Chi, Tiêu Phong hờ hững mối t́nh A Tử. Ṿng tṛn t́nh yêu oan nghiệt lắm thay? |
A CHÂU
6 T́nh yêu A Tử đă đưa Tiêu Phong vào tuyệt lộ. Trách nàng chăng hay phải trách t́nh yêu khiến con người mù quáng mà vô t́nh tổn hại người yêu? Nhưng chính những sai lầm của A Tử đă mang lại cho Tiêu Phong những giây phút đồng đạo, trùng phùng hai nghĩa đệ dù tất cả đă muộn màng. Hai tiếng “bang chủ” giờ nghe sao quá nghẹn ngào, cay đắng. Hân hoan trong chớp mắt rồi lại đau đớn nghĩ đến sinh linh hai nước sắp máu chảy đầu rơi, vui mừng trong khoảnh khắc để trở lại với thực tại quần hùng đang bị vây khổn tại Nhạn Môn quan. Lại là ải Nhạn Môn, tại đây mẫu thân Tiêu Phong vùi thân nơi vực thẳm, khơi lên mối thù khôn nguôi trong ḷng Tiêu Viễn Sơn, để khi ông t́m thấy sự thanh thản chốn Phật môn, con trai ông phải tiếp tục vẫy vùng tuyệt vọng trong ṿng tục lụy trần gian. H́nh ảnh A Châu lại trở về, để người anh hùng đau đớn ngẩn ngơ “Hỏi trời xanh có chăng định mệnh khiến đời tôi sao măi lênh đênh?”. Ngày xưa, A Châu không c̣n cách nào khác khi đứng giữa T́nh và Hiếu, hôm nay Tiêu Phong phải đứng trước ḷng trung quân ái quốc, t́nh bằng hữu và cả thiên hạ sinh linh. Đất Tống dù có bao kư ức đau thương nhưng chứa đầy t́nh cố cựu, là t́nh cảm yêu thương của nghĩa phụ nghĩa mẫu, là t́nh sư phụ truyền dạy vơ công, nhân nghĩa trí tín, là t́nh bằng hữu, huynh đệ cùng vào sinh ra tử, là t́nh yêu sâu đậm duy nhất trong đời. Nước Liêu là Tổ quốc đích thực, là cội nguồn, là quê hương. Một bên là công dưỡng dục, một bên là ơn sinh thành. Giúp Tống, tiếng bất trung lưu đến muôn đời. Giúp Liêu, sao đành quay lưng với bao huynh đệ v́ ḿnh mà sẵn sàng hy sinh? |
A CHÂU
CUỐI Để trọn vẹn đành tuẫn tiết. Dùng mũi tên để cứu lấy bách tính thiên hạ và giải thoát cho linh hồn bởi trái tim Tiêu Phong thực sự chết cùng A Châu. Chiều tà phủ xuống Nhạn Môn quan, nhuốm màu máu lửa. Vẫn chưa đủ thảm thiết hay sao, bày thêm chi cảnh A Tử móc mắt trả lại Du Thản Chi rồi ôm Tiêu Phong nhảy xuống vực sâu muôn trượng? Không có được trái tim tỷ phu, ôm lấy xác chết Tiêu Phong trong tay, A Tử t́m được chút dư hương hạnh phúc úa tàn. C̣n ǵ thê lương hơn cái chết của A Tử, c̣n ǵ tuyệt vọng hơn cảnh Du Thản Chi gào thét tên người yêu giữa Nhạn Môn? Cố chấp lắm vậy người ơi? Xin lại dùng lời bài hát “Hoài cảm” để kết thúc đoản thiên này. Hoài cảm A Châu, Tiêu Phong suốt đời đợi chờ cố nhân nhưng tất cả xin hẹn kiếp sau. Chờ nhau hoài cố nhân ơi Sương buồn che kín nguồn đời Hẹn nhau một kiếp xa xôi Nhớ nhau muôn đời mà thôi (Hoài cảm – Cung Tiến) Vài năm hay vài trăm năm nữa, có lẽ cảnh Nhạn Môn vẫn nguyên vẹn như xưa. Tiếng sáo du mục vẫn ngân lên réo rắt giữa đàn gia súc hiền lành. Từng đàn hồng nhạn nam di vội vă vượt quan ải. Nước chảy mây trôi, tất cả đều không biết đến đôi t́nh nhân khổ mệnh mà cuộc sống b́nh dị nhất nơi Nhạn Môn quan chỉ là kư ức xa mờ… Lệ sầu vương mắt ai… A CHÂU |
|
11.
QUÁCH TƯƠNG Tiểu Muội 1. Không hiểu sao những nhân vật như Hoàng Dung và Triệu Mẫn lại hoàn toàn không để lại trong tôi một ấn tượng sâu sắc nào, dù có thể họ đă làm say mê nhiều thế hệ độc giả. Đôi phen muốn cầm bút viết về Hoàng Dung, theo lời đề nghị của bạn bè, nhưng không tài nào viết nổi. Dường như luôn có một cái ǵ đó đè lên ngọn bút khiến cho cảm hứng cạn nguồn ngay từ ḍng chữ đầu tiên. Người phụ nữ xinh đẹp dĩ nhiên là vưu vật của tạo hóa, nhưng một người phụ nữ vừa tài hoa vừa xinh đẹp, lại vừa thủ đoạn và mưu mẹo tinh quái, như Hoàng Dung và Triệu Mẫn, th́ họ không c̣n là vưu vật nữa mà chỉ là sự sai lầm của hóa công! Người Tây thường bảo “Do not to be too smart!” (Đừng có tinh ranh quá!). Người phụ nữ đă xinh đẹp lại tinh ranh quá sẽ là hiểm họa. Họ hưởng quá nhiều từ hóa công, và khi họ đem những quà tặng quá đỗi hào phóng đó của hóa công để làm thành lợi khí trong những mưu mẹo thủ đoạn nhằm thủ lợi cho ḿnh, th́ điều đó chắc chắn sẽ bào ṃn đi ḷng vị tha đẹp đẽ của phụ nữ. Tâm hồn họ sẽ trở nên khô cằn và đầy nghi kỵ. Hoàng Dung luôn ngờ vực và đề pḥng Dương Quá, cho rằngchàng ta là một tên xảo quyệt nguy hiểm như Dương Khang. Chỉ đến ngày sinh nhật của Quách Tương th́ người đàn bà tài sắc vẹn toàn, quá đổi vẹn toàn này, mới nhận ra được một điều mà cái tâm đôn hậu của Quách Tĩnh đă cảm nhận từ lâu. Cái đầu đầy thông minh của sự lư tính như Hoàng Dung sẽ khó ḷng tiếp cận và cảm nhân được cái đẹp thuần nhiên trong tâm hồn. Có lẽ Kim Dung đă giúp hóa công sửa lại sai lầm khi để Hoàng Dung sinh ra hai chị em Quách Phù và Quách Tương. |
QUÁCH TƯƠNG
2. Giai thoại văn học Anh kể rằng, có một phụ nữ xinh đẹp đến gặp văn hào G. Bernard Shaw và đế nghị muốn được có với ông một đứa con, với lư do: “Đứa bé sẽ tuyệt với biết ngần nào nếu như nó có khuôn mặt của em và bộ óc của anh”. Nhà văn hài hước nổi tiếng thế giới này đă từ chối bằng câu trả lời hóm hĩnh: “Tôi lại e rằng cuộc đời nó sẽ là bi kịch nếu như nó mang khuôn mặt của tôi và bộ óc của cô!”. Sản phẩm nhà văn muốn nói đến, qua câu chuyện hài hước trên, như là một biểu tượng di truyền những mặt hạn chế của cha mẹ, lại có thực trong tác phẩm của Kim Dung, qua nhân vật Quách Phù. Đă có bài viết về Quách Phù, nhưng dường như chưa có ai viết về Quách Tương, trong khi chính cô bé này mới là nhân vật nữ sảng khoái đệ nhất vơ lâm. Sống ở đời chỉ để lai rai khoái hoạt th́ trong các nhân vật chính của Kim Dung, nam có lẽ chỉ có mỗi một Lệnh Hồ Xung, và nữ chỉ có mỗi một Quách Tương. Trong khi Quách Phù quá đỗi phù phiếm hời hợt, giống như một “con gà công nghiệp” đúng với cái tên “Phù”, th́ Quách Tương lại hào sảng đáng yêu biết bao. Có lẽ khi vừa lọt ḷng, cô bé “Tiểu đông tà” này đă phải gặp nhiều cảnh hung hiểm lỳ lạ, bị nữ ma đầu Lư Mạc Sầu bắt đi, được Dương Quá cứu thoát, lại phải uống sữa beo để sống nên tính t́nh mười phần cổ quái, khác hẳn cô chị nhạt nhẽo, vừa ngu đần vừa đỏng đảnh. |
QUÁCH TƯƠNG
3. Cảnh ba chị em Quách Phù, Quách Tương và Quách Phá Lỗ ghé vào quán rượu ven đường đă làm nổi bật nét tương phản sâu sắc giữa hai chị em. Trong khi cô chị Quách Phù luôn muốn giữ phong cách lạnh lùng khinh khỉnh của một “đại gia chi nữ” giữa đám “phàm phu tục tử” trong một quán rượu b́nh dân th́ cô em Quách Tương lại hào sảng cởi cành thoa ngọc đem cầm cho chủ quán để đăi tất cả thực khách xa lạ uống rượu giữa trời tuyết đổ. Thử tưởng tượng khi đang rong ruỗi giữa một buổi chiều đông lạnh giá, bạn ghé vào một quán nhỏ bên đường để uống vài ly rượu cho ấm bụng, mà chỉ dám uống dè chừng v́ túi tiền không cho phép. Bỗng dưng trong đám thực khách có một cô bé xinh đẹp đứng lên cầm cành thoa đưa cho chủ quán đổi thành rượu để đăi bạn cùng mọi người có mặt, xin mọi người hăy uống thoải mái để cùng vui, và xua đi cái giá buốt của chiều đông! Thử hỏi có ǵ trên đời thống khoái hơn thế, và có ly rượu nào ngon hơn, ấm ḷng hơn? Chỉ một chi tiết đó đă quá đủ xứng đáng để mọi anh hùng hào kiệt lẫn bọn tửu đồ trong thiên hạ nối đuôi nhau tới xin kết giao với cô bé Quách Tương! |
QUÁCH TƯƠNG
4. Khi b́nh tác phẩm Tây sương kư của Vương Thục Phủ, Kim Thánh Thán nêu ra 33 điều thống khoái trong đời, trong có điều thứ hai rất cảm động mà mọi người vợ trên đời nên “khắc cốt minh tâm”(!): “Người bạn xa mười năm, th́nh ĺnh đến chiều hôm. Mở cửa chào nhau xong, chẳng kịp hỏi đi thuyền hay đi bộ, cũng chẳng kịp mời ngồi ghế hay ngồi giường!... Hàn huyên qua loa, liền chạy mau vào nhà trong, sẻ hỏi mẹ đĩ: “Ḿnh có được như bà Đông Pha, sẵn có rượu để dành không?”. Mẹ đĩ tươi cười, rút cành trâm vàng đưa cho… Tính ra có thể thiết khách được ba ngày… Chẳng sướng lắm sao?” (Mái Tây, Nhượng Tống dịch, NXB Tân Việt, 1960, tr.313). Đó quả là một điều thống khoái trên đời cho những đức ông chồng có tính quảng giao và là niềm tự hào của những bà vợ hiền suốt kim cổ đông tây! Đem cành trâm vàng trên đầu đưa cho chồng đem bán để đăi bạn, điều đó dù cực kỳ tuyệt diệu và cực khó đối với phụ nữ trênđời, nhưng dù sao cũng c̣n chút giới hạn. Đó là đăi bạn. Mà lại là bạn cố tri mười năm gặp gỡ. Đằng này cô bé Quách Tương lại đem cành thoa cực quư đổi rượu để đăi những người không hề quen biết chỉ để vui, và để truyền cái vui đó đến người khác trong quán rượu, th́ cái tâm đó e c̣n vượt quá cái tâm chiều chồng của vị hiền thê kia nữa. |
QUÁCH TƯƠNG
5. Nhà văn Mai Thảo kể rằng, có lần gặp Bùi Giáng đi lang thang qua ṭa soạn, bèn kéo nhà thơ này vào và xin bài thơ để kịp in số đặc biệt về ông. Họ Bùi bèn xin một chai bia rồi ngồi làm một mạch mấy chục bài thơ ngay tại chỗ, mà bài nào cũng là tuyệt bút. Trước sự kinh ngạc của nhà văn Mai Thảo, Bùi Giáng chỉ mĩm cười: “Vui thôi mà!” rồi mang khăn gói tiếp tục lang thang Đó cũng chính là cái “Vui thôi mà!” của cô bé Quách Tương trong quán rượu. Một người dùng thơ giữa đời, một người dùng cành thoa ngọc trong truyện, những việc làm ngẫu hứng đó có chỗ giống như cái tâm “vô công dụng hạnh” của Phật giáo. Làm mọi việc với cái tâm rỗng không, Tâm vô sở trụ. Vui thôi mà! Lễ sinh nhật của cô bé Quách Tương có lẽ là cảnh tượng lạ lùng và hứng thú nhất trong bộ Thần điêu hiệp lữ. Trong khi bên ngoài đại hội quần hào đang diễn ra sôi nổi th́ trong căn pḥng nhỏ của ḿnh, một cô bé mười mấy tuổi đầu lại ngồi uống rượu, cười nói đắc chí với biết bao kỳ nhân dị sỹ ẩn cư trên chốn giang hồ. Cảnh tượng đó khiến Hoàng Dung ngẩn cả người nhưng lại khiến người đọc cực kỳ thống khoái, chỉ muốn xin ngồi vào bàn để nâng chén mừng ngày sinh nhật cô Quách Tương tiểu muội. |
QUÁCH TƯƠNG
6. Đành rằng những người này theo lời mời của Dương Quá mà đến mừng sinh nhật cô, nhưng thử hỏi người tay quái kiệt chọc trời khuấy nước như Tuyệt hộ thủ Thánh nhân sư thái hay Chuyển luân vương Trương Nhất Manh làm ǵ có thể ngồi uống rượu vui vẻ với một cô nhóc theo thể điệu “b́nh bối luận giao”, nếu như họ gặp một cô nương phù phiếm và nhạt nhẽo kiểu Quách Phù? Phàm đạo kết giao trong thiên hạ, gặp nhau lần đầu, chỉ cần nửa câu nói hay một ngụm rượu thôi cũng đủ để xác định người đó đáng là bạn hay không. Mà là bạn để uống rượu lại càng khó. Đă uống rượu là phải nói chuyện. Tửu nhập ngôn xuất mà. Trong những cuộc gặp gỡ lần đầu đó, nếu có rượu ngon th́ dĩ nhiên là điều thống khoái, nhưng khi câu chuyện đă thực sự vui th́ rượu có nhạt một chút cũng không sao, niềm vui sẽ truyền hơi ấm để làm chén rượu nhạt thêm nồng. Chỉ có người nhạt mới khiến cho rượu và câu chuyện nhạt theo. Mà uống rượu với người nhạt th́ chán lắm. Lúc đó th́ mọi loại rượu thượng hảo hạng trong thiên hạ có uống vào cũng đều nhạt hơn rượu gạo nước ba! Chỉ trong quan hệ làm ăn giữa xă hội, con người mới chấp nhận uống rượu cùng người nhạt (mà những kẻ đă mê tiền th́ phải là người nhạt!), để t́m mọi cách moi được số tiền không nhạt đằng sau con người nhạt, chứ những tay quái kiệt giang hồ, có cần ǵ đến bọn tục sỹ kia! |
QUÁCH TƯƠNG
CUỐI Trong bài “Tây Thi: từ Lư Bạch đền Kim Dung”, có nói rằng, trong tác phẩm Việt nữ kiếm, Kim Dung đă nối tiếp cung bậc Ô thê khúc của Lư Bạch để cực tả dung nhan tuyệt thế của Tây Thi bằng sự sững sờ của cô bé chăn dê A Thanh, chứ không tả trực tiếp sắc đẹp của người con gái đất Việt. Trong Thần điêu hiệp lữ, Kim Dung cũng dùng bút pháp đó để cực tả tính cách hào sảng đáng yêu của cô bé Quách Tương, bằng cách tả Hoàng Dung đứng lén nh́n cô con gái mới mười mấy tuổi đầu của ḿnh uống rượu cực kỳ hàohứng cùng các nhân vật quái dị trong vơ lâm mới gặp lần đầu tiên trong ngày sinh nhật. Vui thôi mà! Sau những tháng ngày phiêu bạt giang hồ t́m Dương Quá trong vô vọng, Quách Tương xuống tóc đi tu để sáng lập nên phái Nga My. Điều đó quả là một thiệt tḥi quá lớn cho bọn hào sỹ vơ lâm, nhưng cũng là lẽ tất nhiên, bởi thử hỏi trong đám mày râu, có ai xứng đáng với cô gái đáng yêu đó? Trừ nhân vật Dương Quá mà cô thầm yêu th́ trong cơi giang hồ họa chăng chỉ có Lệnh Hồ Xung! Đọc xong Thần điêu hiệp lữ, chúng ta chỉ muốn dẫn Quách Tương đến gặp Kim Thánh Thán, để xin nhà phê b́nh hăn hữu cổ kim này thêm vào lời bạn của ông điều thống khoái thứ 34: “Có được một tiểu muội như Quách Tương để cùng nhau rong chơi và “Lai rai chén rượu giang hồ”, chẳng cũng sướng sao?”. QUÁCH TƯƠNG |
|
12.
HOÀNG DƯỢC SƯ Một cơi trời riêng 1 Chính tà nguồn cội là đâu? Độc tôn duy ngă chốn Đào Hoa chơi Mênh mông tiếng sáo trùng khơi. Cây dừa và cây thông là hai loại cây mà ai cũng biết. Cây dừa b́nh dị và dân dả quá, c̣n cây thông th́ tự ngàn xưa đă được đưa vào văn học như là biểu tượng của người quân tử. Nhiều khi ngắm chúng, lại liên tưởng đến hai h́nh ảnh trái ngược nhau trong cuộc đời. Cây dừa ở dưới gốc trơ trụi, nhưng khi đă lên cao th́ rất nhiều cành lá và trái xúm xít bám vào, trong khi suốt từ gốc đến hết phần thân không hề có một lá nào. Nó giống như h́nh ảnh của lợi danh và quyền lực. Con người thuở hàn vi chẳng ai ngó ngàng đến, nhưng hễ đă nắm được quyền lực hay tiền bạc th́ lập tức có hàng trăm ngàn người vây quanh. Càng lên cao càng nhiều người xu phụ. Lắm kẻ lưu manh giảo hoạt như chiếc lá dừa vươn ra rất rộng, thường làm ra vẻ sẵn sàng liều ḿnh che chở cho thân cây. Để rồi khi cái ngọn dừa cao ngất kia bị ngă xuống th́ cành lá tua tủa đang xúm xít vây quanh lập tức tan tác hết, chỉ c̣n trơ lại cái gốc xù x́. Con cóc sẽ phải trở về với chân tướng con cóc, dù có thể cuộc đời đă có lúc dùng tiền bạc và quyền lực để biến nó thành con thiên nga trong hoang tưởng. H́nh ảnh đó có lẽ không được nên thơ lắm, nhưng lại thấy nó phản ánh rất đúng một khía cảnh của cuộc sống. Đó có thể là trường hợp của Tinh túc lăo quái Đinh Xuân Thu. Khi chiến thắng th́ được đệ tử tung hô như thần linh, nào là “thần thông quảng đại, sánh ngang nhật nguyệt, uy vũ trùm đời”…, nhưng khi thất bại th́ đệ tử trở mặt ngay để mạt sát như loài chó lợn! |
HOÀNG DƯỢC SƯ
2 Trái lại, cây thông th́ phía dưới um tùm xanh tươi nhưng càng lên cao th́ cành lá càng thóp lại dần. Cái xúm xít ở dưới thưa dần đi. Khi đến đỉnh chỉ c̣n trơ ngọn lá cô đơn, một ḿnh đâm vút lên cao. Và nó vẫn kiêu ngạo đứng trơ vơ để chống chọi với cái giá buốt của mùa đông. Mặc cho gió thổi và tuyết phủ, cây thông vẫn sừng sửng để đắm ch́m trong nỗi cô liêu trầm mặc. Đó là h́nh ảnh của nghệ thuật và phong cách tài hoa thực sự (đương nhiên là có những cái tài hoa nửa mùa!). Ở mức độ càng thấp th́ càng đông người phụ họa, càng lên cao th́ số lượng người chia sẻ được càng vơi dần. Đến chỗ cao chót vót th́ người nghệ sỹ sẽ phải đối diện với cô đơn, dù cái tâm của họ có thể ôm trùm cả thên hạ. Truyện Kiều đă đi vào ḷng người cả mấy trăm năm, làm say mê mọi người là thế, nhưng tâm sự của Nguyễn Du vẫn là một ẩn ngữ thiên thu. Nó măi măi cô đơn, như ngọn thông lẻ loi đứng giữa trời. Đọc Kim Dung, nhân vật Hoàng Dược Sư luôn làm liên tưởng đến h́nh ảnh cây thông, dù nhân vật cổ quái này chưa gợi lên trong ḷng nhiều người những t́nh cảm mặn mà thật sự. Không có nhân vật nào có kiến thức bách khoa và văn vơ toàn tài như Hoàng Dược Sư, kể cả Tạ Tốn và Nhậm Ngũ Hành – hai tay quái kiệt vơ lâm. Cầm kỳ thi họa, dịch lư, bát quái ngũ hành, trận pháp, vơ công… tất cả đều đạt đến chỗ tột đỉnh của tinh hoa. Vậy mà không rơi vào chỗ tạp học như Tô Tinh Hà. Tô Tinh Hà v́ ham mê tạp học mà vơ công sa sút, bị sư đệ Đinh Xuân Thu làm tan vỡ cả môn phái. |
HOÀNG DƯỢC SƯ
3. Hoàng Dược Sư th́ khác hẳn. Trấn pháp trên đảo Đào Hoa sẵn sàng vây khổn những kẻ nào liều lĩnh dám dặt chân lên đảo. Cây ngọc tiêu réo rắt trên sóng biển sẽ là vũ khí cực kỳ lợi hại để giao đấu nội lực với các đại cao thủ vơ lâm. Vơ công đủ trấn áp một phương với ngoại hiệu Đông Tà. Kiến thức uyên bác trùm đời đủ để “cưỡng từ đoạt lư”. Dung mạo đẹp đẽ uy nghi đủ để mọi người kính nễ kiêng dè. C̣n ǵ đáng thêm vào nữa cho nhân vật mang chứa trong ḿnh hầu như toàn bộ tinh hoa của nhân loại? Nhưng Hoàng Dược Sư gây được ấn tượng vô cùng sâu sắc đối với người đọc không bởi chỉ tại cái tài hoa mà chính ở chỗ tính t́nh cổ quái cao ngạo. Ông cao ngạo không phải chỉ v́ giỏi, mà v́ ông muốn đạp đổ thị phi, xóa nḥa mọi ranh giới chính tà trong cơi giang hồ để đẩy tự do và suy tưởng cá nhân đến chỗ tuyệt đối. Chữ “tà” trong ngoại hiệu Đông Tà của ông không có nghĩa đơn giản là đối lập với “chính” trong phạm trù “tà chính”, mà nó có nghĩa rằng dưới mắt ông, mọi nỗ lực muốn kiến tạo một ranh giới rạch ṛi giữa chính và tà chỉ là điều ngu xuẩn. Chính tà, thiện ác chỉ là sản phẩm được nhào nặn theo cái nh́n và ư muốn của những con người có ư chí hùng bá, như Hoàng Dược Sư hay Nhậm Ngũ Hành. Nếu như Nhậm Ngũ Hành, sau khi cướp lại ngôi giáo chủ từ tay Đông Phương Bất Bại, muốn vạch lại ḍng chảy của lịch sử theo ư chí của ḿnh, th́ Hoàng Dược Sư lại kiêu hănh đứng một bên, hoặc đứng trên cái ḍng chảy ấy, v́ nó không thể ḥa hợp được với tâm hồn của kẻ tài hoa tuyệt đỉnh như ông. Có lẽ chính trong những suy tưởng đó ông mới thực sự là kẻ cô đơn v́ không có kẻ đồng thời nào chia sẻ được. Chỉ sau này ông mới gặp được một người bạn vong niên là Dương Quá, chỉ v́ anh chàng này dám yêu và cưới sư phụ - một điều đại cấm kỵ của vơ lâm. Nhưng sự chia sẻ đó cũng chỉ mới ở một phần nhỏ: Vượt qua được định kiến của xă hội. |
HOÀNG DƯỢC SƯ
4. Cũng như Nguyễn Du làm quan cho triều Nguyễn luôn giữ thái độ buồn rầu mà hầu hết các nhà nghiên cứu đều cho rằng đó là tâm sự hoài Lê! Thật ra, đó chỉ là tâm sự cô đơn của những kẻ tài hoa tuyệt đỉnh không muốn để ḿnh bị cuốn trôi theo ḍng chảy của lịch sử mà không t́m được người đồng điệu. Nếu Hoàng Dược Sư thiết kế một đảo Đào Hoa thơ mộng giữa đại dương để kiêu ngạo một ḿnh rong chơi một cơi, th́ Nguyễn Du lại đạm nhiên lễ nhượng xây nên một ṭa Tân thanh lặng lẽ giữa cơi bể dâu để mở ra những trận du hí thần thông. Trong khi đảo Đào Hoa như thiên la địa vơng vây hăm con người th́ ṭa Tân thanh lại lăng đăng sương mù để mở rộng ṿng tay ôm lấy toàn nhân loại, nhưng cả hai đều là những “một cơi trời riêng” làm nơi trú ẩn của những cây thông xanh cô độc! Hoàng Dược Sư cho cắt lưỡi và đâm thủng tai những kẻ nô bộc để biến chúng thành những người câm điếc, không muốn chúng đóng vai tṛ của những sứ giả thông tin v́ ông gần như muốn cắt đứt mọi quan hệ với xă hội bên ngoài, không muốn cho những kẻ không xứng đáng đặt chân đến cơi riêng đó. Dẫu những kẻ nô bộc kia toàn là những tên lưu manh đầu trộm đuôi cướp, giết người không gớm tay, đáng để giết đi. Nhưng việc làm đó của ông, dưới quan điểm đạo lư b́nh thường ta sẽ cho là man rợ. Ông trừng phạt bọn người gian ác kia có lẽ v́ muốn “Thế thiên hành đạo”, muốn thay trời để xử lư tội ác, theo kiểu của riêng ông, v́ rơ ràng ông không tin ǵ vào cái gọi là “đạo lư trần gian”. Nói theo ngôn ngữ của các nhà hiện sinh th́ có thể Hoàng Dược Sư muốn làm điều ác v́ điều thiện đă được con người từ thuở xa xưa tranh nhau làm cả rồi! Nhưng nếu đạo lư “dĩ bạo dịch bạo” (dùng điều bạo ngược để thay cho điều bạo ngược) vẫn tràn lan trong cơi thế. Và bạo lực cùng thù hận vẫn là động cơ góp phần thúc đẩy ḍng chảy của lịch sử nhân loại th́ ngẫm ra, vị chúa đảo Đào Hoa kia chắc ǵ đă “tà”? Khi bị nghi oan là đă tàn sát những người trong đám Giang Nam lục quái, ông cũng chẳng thèm đính chính, v́ cho rằng đó không xứng đáng với ḿnh. Như cây thông xanh hiên ngang reo trong ngàn cơn gió giá buốt mùa đông, Hoàng Dược Sư vẫn luôn lạnh lùng kiêu ngạo với cơi trời riêng. |
HOÀNG DƯỢC SƯ
5. Hoàng Dược Sư cực kỳ kiêu ngạo và có đôi phần tà quái th́ đó cũng là lẽ đường nhiên, nếu quả như trên cơi đời có thể tồn tại một nhân vật tổng hợp được ngần thứ ấy nơi một con người. H́nh tượng Hoàng Dược Sư như muốn vượt cả những thiên tài khổng lồ thời Trung cổ Tây phương: Leonardo da Vinci hay Mitchelangelo Buonarroti. Nếu Leonardo vừa là họa sỹ, kỹ sư vừa là nhà soạn nhạc và nhà khoa học hay Mitchelangelo Buonarroti vừa là họa sỹ, nhà điêu khắc, vừa là nhà kiến trúc và nhà thơ, th́ Hoàng Dược Sư c̣n hơn thế nữa: ấy là sở đắc về vơ công! Nhưng tự xưa đấng tạo hóa luôn “đồ toàn”, nên khi Ngài đem những chất liệu ưu mỹ nhất để tạo nên những con người tài hoa đủ điệu như Hoàng Dược Sư, th́ Ngài lại bắt họ phải gánh chịu một bi kịch nào đó trong cuộc sống, để cho những tạo vật khác khỏi so b́. Tưởng chừng như với bản lĩnh nghiêng trời như Hoàng Dược Sư, th́ trên đời này không có ǵ lại không bị khuất phục dưới ư chí của ông. Và hai chữ “bất khả” có lẽ không thể tồn tại trong cuốn tự điển sống của vị đảo chúa Đào Hoa. Với Hoàng Dược Sư th́ muốn là được, như lời nói của Caesar là luật lệ. Nhưng nếu đối với giang hồ, cái bóng khổng lồ của chúa đảo Đào Hoa bao trùm lên mọi cao thủ vơ lâm như một tượng đài bất khả xâm phạm, th́ nỗi khổ của ông lại bắt nguồn từ một chỗ tưởng chừng êm ấm nhất: gia đ́nh. Trong các tác phẩm vơ hiệp, bi kịch gia đ́nh của các nhân vật giang hồ thường là cảnh toàn gia bị thảm sát như Tạ Tốn, Lưu Chính Phương để đẩy những nhân vật đó vào chỗ tận cùng khổ lụy, th́ đối với Hoàng Dược Sư lại khác. Người vợ hiền của ông v́ vắt kiệt cả sức lực để ghi nhớ Cửu âm chân kinh nên phải sớm qua đời, để lại đứa con gái thông minh tuyệt đỉnh là Hoàng Dung. Cô “con gái rượu” này làm ông phải bao phen lao đao vất vả v́ cô măi chạy theo Quách Tĩnh, một kẻ mà dướí mắt ông chỉ là một tên thô lậu ngu xuẩn, không đáng giá một xu. Đó mới thực sự là nỗi thống khổ của bọn tài tử cổ kim! |
HOÀNG DƯỢC SƯ
6. Cuộc đời vẫn thường đem những thứ vớ vẩn như thế để chơi khăm khách tài hoa, bắt con ḱnh ngư phải ngắc ngoải trong vũng nước bùn, như một lời răn đe giễu cợt. Cha tài hoa tuyệt đỉnh, con gái thuộc hàng cực phẩm nhân gian, th́ chàng rễ lại lù đù như một anh “Hai Lúa”. Khi Tây độc Âu Dương Phong đem cháu là Âu Dương Khắc, c̣n Hồng Thất Công dẫn đồ đệ là Quách Tĩnh đến đảo Đào Hoa cầu hôn, ông thấy thà chấp nhận Âu Dương Khắc c̣n hơn để Hoàng Dung kết thân cùng Quách Tĩnh, dù ông thừa biết Âu Dương Khắc là loại người bạc hạnh, bởi một lư do đơn giản là anh chàng công tử Bạch đà sơn dù sao cũng phong lưu nho nhă và có chút tài hoa. Có lẽ với ông, nhân cách c̣n có thể giũa mài chứ tục cốt th́ khó ḷng hoán cải, như bài thơ vịnh trúc của Tô Đông Pha: Nhân khả thực vô nhục Bất khả cư vô trúc Vô nhục linh nhân sấu Vô trúc linh nhân trúc Nhân sấu thượng khả phi Tục sỹ bất khả y (Có thể ăn không thịt. Không thể sống không trúc. Không thịt khiến người gầy. Không trúc khiến người tục. Người gầy mập có ngày. Kẻ tục đành bó tay). Tục cốt quả là hết thuốc chữa. Dù một kẻ kiến thức bác cổ thông kim hay tiền của trùm đời nhưng nếu bản chất là tục cốt th́ vẫn là tục cốt, v́ những kiến thức vay mượn hay ngọc ngà châu báu vẫn không thể che giấu nỗi cái cốt lơi của con người. Dưới mắt những kẻ tài hoa th́ đúng là “Tục sỹ bất khả y”. |
HOÀNG DƯỢC SƯ
CUỐI Chính nổi cô đơn trong suy tưởng cùng với nỗi buồn về gia đ́nh đă khiến cho con người tài hoa như Hoàng Dược Sư lắm phen phải ngớ ngẩn như một kẻ tâm thần. Ông bố tài hoa tung hoành khắp thiên hạ, dưới mắt xem không có người, vậy mà đành ḷng chấp nhận một chàng rễ lù đù lậu đậu. Tấm ḷng của người cha đă đánh bạt sự kiêu ngạo ngất trởi. H́nh ảnh Hoàng Dược Sư cuống cuồng t́m con trên biển là h́nh ảnh đáng yêu nhất của nhân vật này, chứ không phải sự kiêu ngạo lạnh lùng đôi khi vớ vẫn như bắt bọn cao thủ Hầu Thông Hải chui qua đáy quần ḿnh mà đi. Hành động đó khiến Hoàng Dược Sư trở nên rẻ tiền như tên bán thịt bắt Hàn Tín ḷn trôn giữa chợ. Ở điểm này Hoàng Dược Sư thua xa Nhậm Ngă Hành, chưa nói ǵ đến Tạ Tốn. Nhưng chính h́nh ảnh dung tục đó, trong một sát na, đă kéo Hoàng Dược Sư ra khỏi “một cơi trởi riêng” mà về với “cơi người ta” vốn đầy những cái tầm thường dung tục. H́nh ảnh vị thanh y quái khách ẩn hiện thất thường với mặt nạ da người trơ lỳ vô cảm và cây ngọc tiêu vẫn là biểu tượng hấp dẫn người đọc v́ sự lạnh lùng cao ngạo, v́ tài hoa tột đỉnh và trên hết là sự cô đơn. Và đảo Đào Hoa giữa đại dương mênh mông sóng nước kia sẽ không chỉ là của riêng của Hoàng Dược sư mà là một đảo Đào Hoa mang nghĩa tượng trưng trong tâm tưởng mỗi chúng ta, để những khi bị cuộc đời đẩy vào nỗi cô đơn cùng tột, ta sẽ quay về t́m lại chính ḿnh trong “một cơi trời riêng”. HOÀNG DƯỢC SƯ |
Kỳ tới: 13. Vài suy nghĩ về VIÊN TÍNH |
13.
Vài suy nghĩ về VIÊN TÍNH 1. Câu chuyện trong Phi Hồ ngoại truyện của Kim Dung xoay quanh bi kịch gia đ́nh không hấp dẫn lắm, nhưng số phận của các nhân vật Tŕnh Linh Tố cùng ni cô Viên Tính và các câu kệ trong kinh Pháp Cú ở cuối tác phẩm đă để lại trong ḷng người một ấn tượng sâu sắc. Tŕnh Linh Tố mang trái tim đôn hậu về bên kia thế giới với nỗi ngậm ngùi của một A Tử với Tiêu Phong. Yêu một người mà trái tim người đó đă hoàn toàn về một kẻ khác, có lẽ không một nhân vật nữ nào đáng tội nghiệp hơn Tŕnh Linh Tố. Kim Dung đă viết về cô bằng những lời tha thiết ngậm ngùi, chắc là để an ủi linh hồn của cô thôn nữ thông minh tuyệt đỉnh, thấu hiểu hết mọi độc vật trong thiên hạ kia. Sự thông minh của cô hàm chứa sự chất phác đơn giản, khiến người đọc sinh ḷng cảm mến. Nó khác hẳn lối thông minh ma mănh, thủ đoạn và nặng phần tŕnh diễn của Hoàng Dung. Nhưng ở đây, chỉ xin ghi lại một vài cảm nhận từ nhân vật Viên Tính. |
VIÊN TÍNH
2. Viên Tính là một ni cô, nhưng cũng như Nghi Lâm trong Tiếu ngạo giang hồ, vị ni cô này đi tu chỉ v́ sự nghiệt ngă của hoàn cảnh. Cả hai nhân vật nữ xinh đẹp này xuất gia bởi một lư do đơn giản là khi vừa lớn lên, họ thấy ḿnh sống trong một ngôi chùa! Mẹ Viên Tính là Ngân Cô, một cô gái làng chài xinh đẹp, bị tên cường hào Phụng Thiên Nam hăm hiếp mà mang thai. Cha Ngân Cô đến nhà tên cường hào phân trần th́ bị đánh đập tàn nhẫn, về nhà uất ức buồn phiền mà chết. Gia tộc lại cho rằng Ngân Cô là nguyên nhân gây nên cái chết của cha, nên không cho cô mặc hiếu phục, không cho lạy quan tài và đ̣i bắt cô bỏ rọ thả sông! Chi tiết này chỉ có một hai ḍng trong nguyên tác, nhưng đối với người đọc lại có tác động mănh liệt như một bản cáo trạng về thân phân nghiệt ngă của người phụ nữ Á Đông ngày trước. Ngân Cô trốn khỏi thị trấn, sinh con xong, lang thang ăn mày và lần ṃ về lại quê nhà. Một thanh niên bán cá thương hại muốn dang tay bảo bọc hai mẹ con th́ bị tên cường hào giết chết, ngay trong ngày cưới. Ngân Cô phải chạy đến nương nhờ nhà Thương Bái. Vị “ngụy đại hiệp” này thấy Ngân Cô xinh đẹp nên động ḷng dục. Ngân Cô bị làm nhục phải treo cổ tự vẫn. Một vị sư thái là cao nhân tiền bối của vơ lâm xuất hiện, cứu Viên Tính mang về Hồi Cương, nuôi dạy nên người. Đến tuổi trưởng thành, Viên Tính, với một thân vơ công, bèn từ Hồi Cương t́m về Trung Nguyên để trả thù cho mẹ. Nhưng làm sao t́m ra một giải pháp báo thù trọn vẹn, khi mà kẻ thù của mẹ lại chính là cha ḿnh, dù đó là một người cha đầy tội lỗi? |
VIÊN TÍNH
3. Đạo lư phương Đông không bao giờ cho phép người con trực tiếp lên án cha mẹ, đừng nói chi đến chuyện giết, cho dẫu đó là những người mang trọng tội. Đạo lư, nếu cần phải duy tŕ để giữ giềng mối cho sự vận động của guống máy xă hội, sẽ được thực hiện bởi trời, bởi phép nước hoặc bởi một người nào khác. Trong sách Mạnh Tử, Đào Ứng đă đặt vấn đề cùng Mạnh Tử: Ông Cổ Tẩu – cha vua Thuấn – là người cực ác giết người phải tội chết. Ông Cao Dao là người chấp pháp muốn bắt ông Cổ Tẩu th́ vua Thuấn phải xử lư thế nào? Đây là vấn nạn thường đặt ra trong nền văn hóa nhân loại để con người phải t́m sự điều ḥa giữa đạo trời và đạo người, để làm sao cho xă hội vẫn tốt đẹp mà lương tâm con người vẫn thanh thản. Vua Thuấn là con th́ phải bảo vệ cho cha là đạo trời. Nhưng vua Thuấn lại là vua nên theo luật phải xử tội cha để duy tŕ trật tự xă hội là đạo người. Làm thế nào để điều ḥa sự tương xung bất khả văn hồi? Giải pháp mà Mạnh Tử đưa ra là sự điều ḥa mang ư nghĩa sâu xa đượm đầy tính nhân văn cao viễn trong bầu không khí cổ đại phương Đông, mà măi đến ngày nay vẫn c̣n là bài học kinh điển về đạo lư làm người. |
| Múi giờ GMT +7. Hiện tại là 07:44 PM |
© 2007 - 3.8.7 - BQT không chịu bất cứ trách nhiệm nào từ bài viết của thành viên.