Quote:
Nguyên văn bởi Trần Nguyễn
Thưa Dr!
Cô bạn thân của TN có con gái 16 tuổi, cách đây hơn 1 tuần gia đ́nh phát hiện cháu bệnh tâm thần hoang tưởng, xin Dr cho biết rơ về căn bệnh này và cách chữa trị ra sao? Bệnh này có chữa khỏi không?
Thanks Dr nhiều!
|
Xin chào cô giáo!
Tâm thần hoang tưởng là 1 dạng nhỏ của bệnh lư tâm thần phân liệt, đây là một dạng bệnh chiếm một tỷ lệ lớn trong cộng đồng (bạn của Minh bị nhiều lắm, bạn học y khoa ngay trong nhóm cũng có 1 người) và được Tổ chức Y tế thế giới cũng như Bộ Y tế Việt Nam xếp vào nhóm bệnh xă hội cần được xă hội quan tâm và điều trị tích cực.
Bệnh tâm thần phân liệt là bệnh như thế nào?
Khái niệm
Tâm thần phân liệt (TTPL) là một bệnh loạn thần nặng và phổ biến, căn nguyên chưa rơ ràng. Bệnh có tính chất tiến triển với những rối loạn đặc trưng về tư duy, tri giác, cảm xúc, dẫn đến những rối loạn cơ bản về tâm lư nhân cách theo kiểu phân liệt và mất dần tính hài hoà thống nhất giữa các hoạt động tâm lư, gây chia cắt rời rạc các hoạt động tâm thần.
Đặc điểm chung.
Các triệu chứng lâm sàng của bệnh đa dạng, phong phú, luôn biến đổi tuỳ theo thể bệnh, giai đoạn tiến triển của bệnh…có thể khái quát hoá thành hai nhóm triệu chứng như sau:
+ Nhóm triệu chứng âm tính: thể hiện sự tiêu hao, mất mát, mất tính toàn vẹn hài hoà của hoạt động tâm thần.
- Tính thiếu hoà hợp: Tính kỳ dị, khó hiểu, khó hoà nhập, người bệnh sống trong thế giới tự kỷ bên trong nội tâm của họ, họ suy nghĩ và làm những điều kỳ dị, vô nghĩa không ai có thể hiểu được.
- Giảm sút thế năng tâm thần: giảm tính năng động, tính nhiệt t́nh trong mọi hoạt động, không thiết làm việc ǵ, cảm xúc khô lạnh, không thích hợp, tư duy nghèo nàn, ngôn ngữ đơn điệu vô nghĩa, nói một ḿnh….
+
Nhóm triệu chứng dương tính:
Là những triệu chứng đa dạng, phong phú. Chúng xuất hiện trong quá tŕnh bị bệnh và luôn biến đổi, chúng tồn tại nhất thời rồi mất đi hoặc thay thế bằng những triệu chứng khác. Các triệu chứng hay gặp gồm có:
Hoang tưởng:
Một số hoang tưởng hay gặp:
- Hoang tưởng bị hại: là hoang tưởng hay gặp nhất, bệnh nhân (BN) cho rằng ḿnh bị người xung quanh (người thân hoặc người lạ) t́m cách làm hại BN và gia đ́nh họ...
- Hoang tưởng tự cao: BN khoe khoang ḿnh tài giỏi, có khả năng siêu phàm, giầu có…
- Hoang tưởng ghen tuông: BN luôn nghĩ rằng vợ (chồng) ḿnh không chung thuỷ, quan hệ bất chính…dù thực tế xác định là không có sự việc đó.
- Hoang tưởng bị vật lư chi phối: BN cho rằng ḿnh bị các yếu tố vật lư như tia vũ trụ, ḍng điện…tác động vào cơ thể chi phối suy nghĩ, hoạt động, cảm xúc..của BN.
Ảo giác:
Hay gặp nhất là ảo thanh: bệnh nhân nghe thấy những âm thanh, tiếng nói khác thường mà người khác không nghe thấy được. Nội dung có thể là tṛ chuyện với BN, khen chê b́nh phẩm về BN , đe doạ, ra lệnh bắt BN làm việc này việc khác…
Đặc biệt, các hoang tưởng, ảo giác có thể chi phối mạnh mẽ cảm xúc, hành vi của bệnh nhân dẫn đến các hành vi kích động, đập phá, đánh, giết người xung quanh hoặc tự huỷ hoại bản thân, tự sát…
Tiến triển của bệnh
Bệnh nhân có một thời kỳ bị bệnh duy nhất sau đó bệnh ổn định hoàn toàn. Kiểu tiến triển này chiếm 20% tổng số bệnh nhân tâm thần phân liệt.
- Bệnh có nhiều đợt tái phát, giữa các đợt tái phát bệnh hầu như ổn định (chiếm 35%).
- Bệnh có nhiều đợt tái phát, giữa các đợt tái phát có biểu hiện thiếu sót hành vi tâm thần rơ ràng (8%).
- Bệnh tái phát, sau mỗi đợt tái phát các di chứng tâm thần nặng nề dần lên giống như kiểu tiến triển liên tục nặng (chiếm 35%).
Tỷ lệ tái phát, sau 2 năm, chiếm khoảng 40% và tỷ lệ này tăng lên đến 80% nếu người bệnh không được điều trị liên tục. Do vậy bên cạnh sự can thiệp điều trị của thầy thuốc th́ gia đ́nh và cộng đồng đóng vai tṛ rất lớn trong việc giám sát, duy tŕ điều trị cho người bệnh để góp phần làm giảm tỷ lệ tái phát của bệnh.
Điều trị dùng thuốc:
Đây là bệnh lư cần sự điệu trị của các nhà chuyên môn tâm thần học, gia đ́nh bệnh nhân phải phối hợp tốt, cho bệnh nhân uống thuốc đều, tuân thủ điều trị cũng như các hướng dẫn của thầy thuốc.
Các trường hợp bệnh nặng có những hành vi nguy hiểm có thể ảnh hưởng tới tính mạng của chính bệnh nhân cũng như của những người xung quanh, thầy thuốc dùng 1 liệu pháp sốc điện đưa luống điện cực mạnh đi qua năo bệnh nhân nhằn xóa đi các hoạt động năo hiện hữu
Liệu pháp tâm lư, liệu pháp lao động tái thích ứng xă hội:
+ Liệu pháp tâm lư cá nhân có thể áp dụng song song với hoá dược, giải thích hợp lư, liệu pháp hành vi.
+ Liệu pháp tâm lư nhóm và tâm lư gia đ́nh.
Những yêu cầu chung với cộng đồng xung quanh: phải có thái độ tâm lư tốt, thông cảm, tôn trọng người bệnh, tổ chức hệ thống mở làm cho người bệnh có cảm giác thoải mái, tin tưởng…
+ Liệu pháp lao động: là biện pháp không thể thiếu nhằm duy tŕ tính tự chủ, khắc phục các triệu chứng âm tính, chống lại sự măn tính hoá.
Một số lưu ư khi quản lư điều trị bệnh nhân tại gia đ́nh:
+ Việc điều trị phải được duy tŕ thường xuyên, liên tục và lâu dài nhằm tránh tái phát.
+ Các thuốc điều trị đều có tác dụng phụ nhất định, có thể gây tử vong khi uống quá liều. Do vậy những người thân trong gia đ́nh người bệnh phải tuân thủ chặt chẽ việc quản lư thuốc, cho người bệnh uống thuốc đúng theo đơn thuốc, mọi sự tăng , giảm liều thuốc,ngừng uống thuốc, đổi thuốc… đều phải được chỉ định bởi các bác sĩ chuyên khoa tâm thần.
Khi người bệnh uống thuốc quá liều, khi nghi ngờ người bệnh uống thuốc quá liều, gia đ́nh phải thông báo kịp thời cho bác sĩ và khẩn trương đưa người bệnh đến cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất.
+ Khi có dấu hiệu tái phát, nhất là khi có các biểu hiện cấp tính như: kích động đập phá, từ chối ăn uống, ư tưởng hành vi tự sát, tự huỷ hoại thân thể… người bệnh cần được đưa ngay tới các bệnh viện chuyên khoa tâm thần để quản lư và điều trị nội trú.
* Đi đâu để được giúp đỡ?
- Bệnh viện Tâm thần tỉnh hoặc thành phố.
- Trạm sức khoẻ Tâm thần tỉnh.
- Pḥng khám Tâm thần tại các quận,
- Trạm y tế xă, phường.
Các bệnh nhân tâm thần phân liệt được điều trị ngoại trú miễn phí theo khu vực cư trú./.
Nếu bệnh nhân ở khu vực TP HCM và có điều kiện kinh tế xin liên hệ Pḥng mạch thầy Đào Trần Thái trên đường Nguyễn Kim sau lưng Hùng Vương Plazza
Xin chúc cho người thân của cô giáo mau hồi phục trở về cuộc sống đời thường.