...
Con em chết hôm qua; ba ngày ba đêm ṛng ră, em đă vật lộn với cái chết để cứu lấy cuộc sống bé bỏng non tơ ấy, suốt 40 tiếng liền, em cứ ngồi ở đầu giường nó, trong khi cơn ốm làm cái thân h́nh tội nghiệp sốt hầm hập của nó run bắn lên. Em rấp nước trên trán bỏng giăy, cả ngày đêm, em nắm lấy đôi bàn tay nhỏ xíu run rẩy của nó. Đến tối hôm thứ ba th́ em kiệt sức. Mắt em không cưỡng nổi, cứ díp lại lúc nào không biết. Thành thử em ngủ thiếp đi trên ghế 3, 4 tiếng đồng hồ và trong thời gian đó, thần chết đă cướp con em đi mất. Bây giờ, nó nằm đây, thằng bé tội nghiệp thân yêu, trong cái giường con nít chật hẹp, y nguyên như lúc nó chết; có điều là người ta đă vuốt mắt cho nó, đôi mắt đen sẫm tối và thông minh của nó; người ta đă đặt hai tay nó chắp lên trên chiếc sơ mi trắng và bốn ngọn bạch lạp đang cháy le lói ở 4 góc giường.
Em ko dám nh́n, em ko dám đụng đậy, bởi v́ hễ ánh sáng lúng liếng đi th́ những vệt bóng lại lướt trên mặt nó và em tưởng như nét mặt nó hoạt động và em có thể ngỡ rằng nó ko chết, rằng nó sắp sửa thức dậy, cất cái giọng trong trẻo nói với em vài lời âu yếm trẻ thơ. Nhưng em biết, nó chết rồi, và em không muốn nh́n để khỏi tiếp tục hy vọng và để khỏi phải thất vọng một lần nữa. Em biết, em biết lắm, con em đă chết hôm qua; bây giờ em chỉ c̣n có ḿnh anh trên đời, chỉ c̣n ḿnh anh, mà anh th́ không biết ǵ về em và có lẽ giờ đây đang vui chơi không hay không biết ǵ hết, hoặc đang tiêu khiển với mọi người mọi vật. Em chỉ có anh, anh, người chưa từng bao giờ biết đến em, người mà em yêu suốt cả cuộc đời.
Em lấy cây nến thứ năm và em đặt nó lên bàn nơi em ngồi viết cho anh. Bởi v́ em không thể ngồi một ḿnh với đứa con chết mà không kêu lên bằng cả tâm hồn, và, vào cái giờ khủng khiếp này, em c̣n biết nói với ai, nếu không nói với anh, người đă từng là tất thảy đối với em và hiện vẫn là tất thảy đối với em?
Em không hiểu em nói thế có rơ không, có thể anh không hiểu em chăng? Đầu em nặng trịch; hai thái dương em đập dồn và ong ong; chân tay em ê ẩm. Em cho là em bị sốt; và có lẽ lại cúm cũng nên, bệnh cúm hiện đang lảng vảng ở cửa nhà này sang cửa nhà nọ, và nếu thế th́ càng hay, v́ em sẽ đi với con em và không bắt buộc phải cố gắng tự chủ nữa. Luôn luôn có một tấm màn sẫm tối lướt qua trước mắt em; có lẽ em sẽ không đủ sức viết hết bức thư này đâu; nhưng em muốn thu thập hết sức lực của ḿnh lại để nói chuyện với anh một lần, chỉ một lần này thôi, anh vô vàn thương yêu, người chưa từng bao giờ biết đến em.
Em chỉ muốn nói với riêng ḿnh anh thôi, chính anh là người đầu tiên em sẽ tâm sự hết mọi chuyện: anh sẽ biết hết cuộc đời em, cái cuộc đời xưa nay vẫn là của anh mà anh chẳng hay biết một tí ǵ cả. Những điều bí mật của em, anh sẽ chỉ biết khi nào em chết rồi, khi nào anh sẽ không phải trả lời em, khi nào mà cái đang làm cho chân tay em vừa lạnh giá vừa nóng hừng hực sẽ dứt khoát mang em đi vĩnh viễn. Nếu em sống sót, em sẽ xé bức thư này đi và em sẽ tiếp tục im lặng như ngày xưa em vẫn im lặng. Nhưng nếu thư này đến tay anh th́ anh sẽ biết rằng một người đàn bà đă chết kể chuyện đời ḿnh với anh, cái cuộc đời vốn là của anh từ giờ đầu tiên cho đến giờ chót c̣n tỉnh táo của cô ta. Anh đừng có sợ những lời em nói: một người đàn bà đă chết không c̣n đ̣i hỏi ǵ nữa hết; cô ta không đ̣i hỏi t́nh yêu, không đ̣i hỏi thương hại, cũng không đ̣i an ủi. Điều duy nhất em xin anh, là anh hăy quên tất cả những ǵ mà nỗi đau em đang t́m phương ẩn náu nơi anh sắp bộc lộ ra đây. Hăy tin tất cả những lời em nói, đó là lời cầu xin duy nhất của em đối với anh: người ta không nói dối vào cái giờ đứa con độc nhất của ḿnh chết.
***
Em muốn bộc bạch với anh về cả cuộc đời em, cái cuộc đời chỉ thực sự bắt đầu từ ngày em biết anh. Trước đó, nó chỉ là cái ǵ mập mờ và hỗn độn mà kư ức của em không bao giờ quay trở lại; nó giống như một cái hầm tối, trong đó bụi và mạng nhện phủ đầy lên những đồ vật và những con người đường nét mờ ảo không c̣n để lại chút ǵ trong trái tim em nữa. Khi biết anh, em mới mười ba tuổi và ở cùng ngôi nhà hiện anh vẫn đang ở, ngôi nhà trong đó anh đang cầm trên tay lá thư này, chút hơi thở cuối cùng của đời em, em ở cùng một tầng gác, ngay trước cửa pḥng anh đó. Chắc chắn anh chẳng c̣n nhớ ǵ về gia đ́nh em nữa, về người vợ goá tội nghiệp của một công chức sở tài chính (bao giờ cũng mặc đồ tang) và đứa con gái gầy g̣ thân h́nh chưa phát triển là em hồi bấy giờ; mẹ con em sống ru rú trong cái xoàng xĩnh của loại người nghèo hèn. Có lẽ anh chẳng bao giờ biết họ tên mẹ con em bởi v́ trên cửa nhà em không hề có biển đề tên, chẳng có ai đến chơi nhà em, chẳng có ai đến hỏi mẹ con em. Thuở đó, xa xăm lắm, mười lăm mười sáu năm rồi. Chắc chắn anh chẳng c̣n nhớ nữa, anh yêu thương của em nhưng em th́ chao ôi! Em nhớ đến mơ cuồng từng chi tiết nhỏ nhất: em vẫn c̣n đinh ninh, như mới hôm qua, cái ngày, thậm chí cả giờ phút, mà em được nghe nói đến anh lần đầu, được trông thấy anh lần đầu và làm sao có thể khác được hả anh bởi v́ chính đó là lúc mà cả vũ trụ mở ra đối với em? Anh yêu, cho phép em kể lại với anh tất cả, phải, tất cả từ đầu đến cuối; em van anh, hăy rủ ḷng đừng mệt mỏi v́ phải nghe em kể về em trong mười lăm phút đồng hồ, em, người đă suốt một đời yêu anh không biết mệt mỏi.
***
Trước khi anh đến ngôi nhà này, đằng sau cánh cửa pḥng anh là những con người độc ác, đáng ghét và hay căi lộn. Vốn nghèo khổ, điều họ ghét nhất là những người hàng xóm bần hàn, là chính mẹ con em đây. Bởi lẽ mẹ con em không muốn có ǵ giống với sự thô tục kiểu người nghèo vô tư cách của họ. Người chồng là một gă nghiện rượu hay đánh vợ; mẹ con em đang đêm cứ thức giấc luôn v́ tiếng ghế quăng mạnh trên sàn, tiếng đĩa bị đập vỡ loảng xoảng; có lần, người vợ bị đánh máu me đầm đ́a, đầu tóc rũ rượi, chạy xuống cầu thang; gă say cứ ḥ hét đằng sau cho đến khi hàng xóm phải doạ đi gọi cảnh sát mới thôi. Thoạt đầu, mẹ em tránh mọi quan hệ với họ và cấm em không được tṛ chuyện với con cái họ, bọn này t́m mọi cơ hội để trả thù em. Khi gặp em ngoài phố, chúng đi theo văng ra những lời tục tĩu và một hôm, chúng lấy những nắm tuyết to tướng đánh em chảy máu trán. Cả nhà theo bản năng, đều ghét bọn người đó và cho đến một hôm có chuyện không hay xảy đến với họ - h́nh như người chồng bị bỏ tù v́ tội ăn cắp - và họ phải cuốn gói th́ chúng em đều thở phào. Trong một vài ngày, tấm biển yết cho thuê được treo trước cửa nhà rồi được cất đi và chẳng mấy chốc bác gác cửa cho biết là một nhà văn, một quư ông điềm đạm và có một ḿnh, đă thuê căn pḥng đó. Chính đó là lúc em được nghe nhắc đến tên anh lần đầu.
Được mấy ngày sau, thợ sơn, thợ vữa, thợ trang trí, phủ tường, kéo đến tu sửa căn pḥng vừa thoát khỏi đám chủ cũ bẩn thỉu; chỉ toàn thấy tiếng búa, tiếng dụng cụ, tiếng cọ rửa, nhưng mẹ em chẳng hề lấy thế làm phiền v́ mẹ em bảo thế là cuối cùng, những cảnh vợ chồng căi lộn om x̣m đă chấm dứt hẳn. Bản thân anh th́ trong suốt thời gian dọn nhà, em chẳng hề thấy đâu; mọi công việc đều do người của anh trông nom, cái bác người hầu thấp bé rất nền nă, nghiêm nghị, tóc hoa râm, đường hoàng bảo ban mọi sự với phong thái đĩnh đạc và tự tin. Bác ta gây ấn tượng mạnh đối với tất cả bọn em, trước hết bởi v́ trong cái ngôi nhà ngoại ô này của chúng em, một người hầu đường bệ mang hơi hướng xă hội thượng lưu, quả là một cái ǵ hoàn toàn mới mẻ. Thứ nữa, bởi v́ bác ta hết sức lễ độ với mọi người mà vẫn không cá mè một lứa với đám đầy tớ. Ngay từ hôm đầu, bác đă kính cẩn chào mẹ em như một phu nhân và ngay cả đối với em lúc đó chỉ là một con bé con, bao giờ bác cũng tỏ ra hoà nhă và rất lịch sự. Khi bác nhắc đến tên anh, bao giờ cũng là vẻ hơi cung kính, một sự trân trọng đặc biệt; Người ta thấy ngay rằng bác ta gắn bó với anh hơn nhiều so với quan hệ chủ - tớ thông thường. Ôi! V́ điểm đó mà em yêu bác ấy biết bao, bác Jăng đôn hậu, mặc dù em vẫn ghen với bác là luôn luôn được ở bên anh, hầu hạ anh!
Em kể cho anh tất cả những cái đó, anh thương yêu, tất cả những điều vặt vănh đó, gần như là kỳ cục, để anh hiểu làm sao ngay từ đầu anh đă có một uy lực đến thế đối với con bé nhút nhát rụt rè là em lúc bấy giờ, ngay cả trước khi anh bước vào cuộc đời em, xung quanh anh như toả ra một ṿng hào quang, một ṿng hào quang phú quư, dị thường và huyền bí; tất cả mọi người trong ngôi nhà ngoại ô này (những người sống một cuộc sống chật hẹp bao giờ cũng ṭ ṃ muốn biết mọi cái mới mẻ qua trước cửa nhà họ) đều nóng ḷng nóng ruột chờ anh tới. Và sự ṭ ṃ về anh thức dậy trong em mới tăng lên biết nhường nào, khi một buổi chiều đi học về, em nh́n thấy trước cửa nhà một cỗ xe chở đồ đạc! Phần lớn những bàn ghế, giường tủ, những thứ nặng nề nhất đă được khuân vào pḥng và lúc bấy giờ người ta đang chuyển những thứ nhẹ hơn. Em cứ đứng ngây ở bậc cửa để ngắm nghía được hết mọi thứ v́ tất cả đồ đạc của anh đối với em đều lạ lẫm quá, em chưa từng thấy ǵ tương tự như thế bao giờ; nào h́nh thánh Ấn độ, nào tượng Ư, nào những bức tranh lớn lộng lẫy, rồi cuối cùng cơ man nào là sách, nhiều quá, đẹp quá đến mức em không sao tưởng tượng nổi cái ǵ giống như vậy đưọc. Người ta chất đống tất cả lên bậc cửa và bác hầu pḥng lần lượt cầm lấy từng quyển một, thận trọng phủi bụi bằng một cái phất trần. Em ṭ ṃ lượn quanh chồng sách cứ cao dần lên; bác hầu pḥng không xua em nhưng cũng không khuyến khích em, thành thử em không dám sờ đến quyển nào cả, mặc dầu em rất muốn vuốt ve những tấm b́a da mềm mại của nhiều cuốn trong số đó. Em chỉ nghiêng ghé nh́n được tên sách, một cách sợ sệt, trong đống ấy có những sách bằng tiếng Anh, tiếng Pháp và những thứ tiếng em không biết. Em có thể cứ đứng hàng giờ nhưng mẹ em gọi về.
Cả buổi tối em bắt buộc phải nghĩ đến anh, tuy nhiên em chưa hề trông thấy anh. Em chỉ có mươi mười lăm cuốn sách rẻ tiền đóng b́a các-tông đă ṃn xơ mà em quư hơn mọi thứ và đọc đi đọc lại không ngừng; từ lúc đó trở đi, một ư nghĩ ám ảnh em là làm sao biết được con người có trong tay và đă đọc hàng ngàn cuốn sách đẹp như thế, con người biết tất cả các thứ tiếng ấy, con người vừa giàu có vừa uyên bác ấy. Đối với em, một sự kính trọng siêu phàm gắn liền với cái ư nghĩ về vô vàn cuốn sách đó. Em tưởng tượng anh là một người có tuổi, đeo kính, râu dài bạc trắng, giống như giáo sư địa lư của chúng em, có điều là đáng yêu hơn, đẹp và hiền dịu hơn; em không hiểu tại sao ngay bấy giờ em đă tin chắc là thế, nhưng nhất định anh phải đẹp, cho dù em có tưởng tượng anh là một ông già chăng nữa. Đêm hôm ấy, chưa biết anh mà em đă mơ đến anh lần đầu.
Ngày hôm sau, anh đến ở hẳn căn pḥng, nhưng mặc dù cố công ŕnh ngóng, em vẫn không trông thấy anh; nỗi ṭ ṃ của em lại càng tăng gấp bội. Cuối cùng, ngày thứ ba, em thấy anh và nỗi ngạc nhiên của em mới sâu sắc biết bao khi nhận thấy anh hoàn toàn khác với tưởng tượng của em, không có ǵ giống với h́nh ảnh Đức Chúa Cha mà em đă h́nh dung ra một cách trẻ con! Em đă mơ đến một ông già đôn hậu đeo kính, vậy mà anh lại thế này, vẫn hệt như anh bây giờ, anh, con người bất biến mà năm tháng cứ trượt đi không sao phạm tới được! Anh mặc một bộ quần áo thể thao đẹp mê hồn, màu nâu nhạt, và anh chạy thoăn thoắt lên cầu thang, nhanh nhẹn như trẻ con, bao giờ cũng nhảy hai bậc một. Anh cầm mũ trong tay và như thế, với một nỗi kinh ngạc khôn xiết tả, em ngắm bộ mặt đầy sức sống, ngời ngời của anh với mái tóc thanh xuân; quả thực em đă giật thót người v́ kinh ngạc khi thấy anh trẻ biết bao, đẹp biết bao, mềm mại, thon thả và tao nhă biết bao. Mà cái đó chẳng có ǵ là lạ: ngay từ giây phút đầu tiên, em đă cảm thấy rất rơ ràng điều mà mọi người cũng cảm thấy như em khi thấy dáng anh, điều mà người ta hơi ngỡ ngàng cảm thấy theo một cách duy nhất: ở anh, có hai con người, một chàng trai trẻ nồng nhiệt, vui tươi, lao hết ḿnh vào vui chơi và phiêu lưu, và đồng thời, trong nghệ thuật, lại là một tính cách nghiêm túc triệt để, trung thành với phận sự, học rộng và tinh tế vô cùng. Em linh cảm thấy cái mà mọi người đoán ra trước khi biết anh: là anh sống một cuộc sống lưỡng diện, một cuộc sống mà mặt sáng quay thẳng về phía thế gian, trong khi mặt kia ch́m trong bóng tối, chỉ có riêng ḿnh anh biết mà thôi. Cái tính chất lưỡng diện sâu sắc ấy, điều bí mật của cuộc đời anh, con bé mười ba tuổi là em lúc bấy giờ, bị anh thu mất hồn, đă cảm thấy ngay từ cái nh́n đầu tiên.
Anh yêu của em, thế là anh đă biết hồi ấy anh là điều kỳ diệu như thế nào với em - phải đối với em, một con bé con. Một con người được kính trọng v́ viết sách, v́ nổi tiếng rộng răi trong thế gian - thế mà đột nhiên hiển hiện ra trong dáng nét của một chàng trai trẻ hai mươi lăm tuổi tao nhă và vui tươi như chú bé! Em có phải nói thêm với anh rằng từ hôm đó trở đi, trong ngôi nhà của chúng ḿnh, trong cái thế giới bé con của em, không c̣n có ǵ làm em quan tâm nữa ngoài anh ra, rằng, với tất cả cái bướng bỉnh và dai dẳng thường xuyên ám ảnh của một con bé 13 tuổi, em chỉ c̣n có một điều lo toan duy nhất: xoay quanh cuộc sống và cuộc đời anh! Em quan sát anh, em quan sát những thói quen của anh, em quan sát những người đến nhà anh, và tất cả những cái đó đáng lẽ làm giảm bớt nỗi ṭ ṃ anh đă khơi lên trong em th́ lại càng chỉ làm cho nó tăng thêm, bởi v́ tính chất lưỡng diện của con người anh hoàn toàn biểu hiện trong đa dạng những cuộc thăm viếng đó. Có những thanh niên, bạn anh, anh cùng họ cười nói rất thoải mái, những sinh viên ăn vận giản dị; rồi lại có những bà đi xe hơi tới; thậm chí một lần có cả ông giám đốc Nhà hát ca kịch - nhà nhạc trưởng lớn mà em thường chỉ trông thấy từ đằng xa, ở giá nhạc của ông ta, mà chỉ nh́n em cũng thấy ḷng tràn đầy kính phục; rồi lại có cả những cô bé c̣n đi học trường thương mại, luưnh quưnh lướt qua cửa pḥng: tóm lại rất nhiều phụ nữ. Đối với em cái đó không có ư nghĩa ǵ đặc biệt, thậm chí một buổi sáng, khi đi học, em thấy một bà đeo mạng kín mít ra khỏi pḥng anh cũng thế thôi. Lúc bấy giờ em mới 13 tuổi đầu và chưa hiểu rằng nỗi ṭ ṃ say sưa trong việc ŕnh ngóng anh đă là t́nh yêu rồi, v́ em c̣n bé quá.
***
Nhưng anh yêu của em, cho đến hôm nay em vẫn c̣n nhớ đích xác cái ngày, giờ em đă hoàn toàn và vĩnh viễn gắn bó với anh. Bữa ấy em vừa đi chơi với một con bạn cùng trường về và chúng em đang đứng nói chuyện với nhau trước cửa nhà. Một chiếc xe hơi phóng hết tốc lực đến, xe dừng lại và với dáng đi nôn nóng như nhún nhẩy đến bây giờ vẫn làm em say mê rạo rực, anh nhảy từ bậc cửa xuống và đi về phía cửa nhà. Không biết một sức mạnh vô thức nào đă xui khiến em chạy đến mở cửa cho anh: em giao bước anh và chúng ḿnh gần như va phải nhau. Anh nh́n em bằng cái nh́n ấm áp, dịu dàng và bao bọc như 1 niềm âu yếm, anh mỉm cười với em bằng một nụ cười mà em không thể gọi là cái ǵ khác ngoài chữ êm ái và anh nói với em bằng một giọng thanh thanh, gần như thân mật: "Rất cảm ơn cô".
Chỉ có chừng ấy thôi, anh rất yêu thương, nhưng từ giây phút ấy trở đi, từ khi em cảm thấy cái nh́n dịu dàng và êm ái ấy, em đă hoàn toàn thuộc về anh. Về sau em hiểu ra - hẳn là em cũng sớm hiểu ra điều đó thôi - rằng cái nh́n rạng rỡ ấy, cái nh́n như tạo một luồng nam châm quanh anh đó, cái nh́n vừa như bao bọc lại vừa như lột trần người ta ra, cái nh́n của kẻ quyến rũ bẩm sinh ấy, anh đem phân phát 1 cách hào phóng cho mọi phụ nữ đi qua gần anh, cho mọi cô hầu gái mở cửa cho anh, em đă hiểu ra rằng ở anh cái nh́n đó không có chút ǵ là ư thức cả, trong đó không có ư chí mà cũng chẳng có quyến luyến, nhưng sự âu yếm cuả anh đối với nữ giới đă hoàn toàn vô h́nh chung đem lại cho cái nh́n của anh một vẻ dịu dàng, ấm áp mỗi khi anh hướng mắt về phía họ. Nhưng em - một con bé 13 tuổi - em không hay biết một tí ǵ về nét cá tính đó của anh; em ch́m vào con sông lửa. Em ngỡ là niềm âu yếm đó chỉ dành cho em, cho riêng một ḿnh em thôi, cái giây phút độc nhất ấy cũng đủ biến con bé chưa măn khai là em lúc đó thành một người đàn bà và người đàn bà ấy đă vĩnh viễn là của anh.
"Ai đấy?" con bạn em hỏi. Em không trả lời nó ngay được. Em không thể nói tên anh ra. Từ cái giây phút đầu tiên, cái giây phút duy nhất ấy, tên anh đă trở thành điều bí mật của em."Chậc! Một ông cùng ở trong nhà này” sau đó em ấp úng trả lời một cách vụng về."Vậy sao cậu lại đỏ rừ mặt lên khi ông ta nh́n cậu thế?" con bạn em trêu với tất cả cái tinh ma của một đứa bé ṭ ṃ. Và chính v́ em cảm thấy sự chọc ghẹo của nó nhằm vào điều bí mật của ḿnh, máu em lại càng dồn lên mặt, nóng bừng bừng, ngượng quá hoá thô tục, em hét rầm lên một cách man rợ: “Đồ gà mái Tây ranh con!" em những muốn bóp cho nó chết ngạt. Nhưng nó lại càng cười già với một vẻ giễu cợt hơn; em tức ứa nước mắt mà không làm ǵ được. Em bỏ mặc nó đứng đấy và chạy lên nhà ḿnh. Chính giây phút đó, em đă yêu anh. Em biết rằng các bà, các cô vẫn thường nói với anh chữ đó, anh, chú bé cưng của họ. Nhưng hăy tin em, chưa ai từng yêu anh mănh liệt - như một con nô lệ, như một con chó - và tận tâm bằng cái con người lúc đó là em và đến bây giờ, đối với anh, em vẫn nguyên vẹn như là như thế. Trên đời này, ko có cái ǵ so được với cái mảnh t́nh không ai thấy được của một con bé thu ḿnh lại trong bóng tối; t́nh yêu đó rất đỗi vô tư, nhẫn nhục, phục ṭng, chăm chút và say mê đến nỗi không bao giờ cái t́nh yêu bằng dục vọng và dù sao cũng nhiều đ̣i hỏi, của người đàn bà đến độ măn khai, có thể sánh kịp. Chỉ có những đứa trẻ cô đơn mới có thể giữ ǵn cho ḿnh tất cả niềm say mê; những đứa khác phân tán t́nh cảm vào những câu chuyện phiếm và làm nó ṃn đi trong những cuộc tâm sự; chúng nghe nói nhiều về t́nh yêu, thấy điều đó trong sách vở và biết rằng đó là một quy luật chung. Chúng chơi đùa với t́nh yêu như với cái xủng xoẻng, chúng lấy thế làm hănh diện như một chú bé hănh diện với điếu thuốc lá đầu tiên. Nhưng em th́ chả có ai mà tâm sự, em chả có ai bảo ban, dạy dỗ dè chừng, em chưa từng trải và ngu dốt; em lao đầu vào số mệnh ḿnh như lao xuống một vực thẳm.
***
Tất cả những ǵ trào lên và nở rộ trong em chỉ c̣n biết có anh, chỉ c̣n mơ đến anh và lấy anh làm người tâm sự.
Ba em mất đă lâu; mẹ em th́ xa lạ đối với em, mẹ lúc nào cũng rầu rĩ, trĩu xuống với những lo âu của người quả phụ chỉ có số tiền tuất để sinh sống, bọn con gái ở trường, đă gần như sa đọa, làm em ghê tởm, v́ chúng nó thường nhởn nhơ đùa rỡn với cái là niềm say mê tối thượng đối với em. Cho nên tất cả những ǵ ở chỗ khác xé lẻ ra, phân chia ra, th́ ở nơi em chỉ họp thành một khối, và cả con người em, kết đọng lại trong bản thân nó, luôn luôn sôi sục một nỗi cuồng nhiệt xao xuyến, hướng về anh. Đối với em, anh là … em biết nói thế nào đây? Mọi sự so sánh đều quá yếu - anh là ... chính thế ... là tất cả đối với em, là cả cuộc đời em, không có cái ǵ tồn tại đối với em nếu nó không dính líu đến anh; không có ǵ trong cuộc sống của em c̣n có ư nghĩa nếu nó không đưa em xích lại gần anh. Anh đă làm thay đổi đến gốc rễ cách sống của em. Từ trước đến giờ, vốn hững hờ và thuộc loại học xoàng ở trường, em bỗng trở thành học sinh đứng đầu lớp; em đọc hàng trăm cuốn sách, đọc rất khuya, bởi v́ em biết anh yêu thích sách; đùng một cái, em bắt đầu lao vào tập piano với một sự kiên tŕ hầu như không tưởng tượng nổi khiến mẹ em rất ngạc nhiên chỉ v́ em nghĩ là anh yêu âm nhạc. Em vá víu lại quần áo, em chăm chút bộ cánh chỉ cốt để có vẻ sạch sẽ và ưa nh́n trước mắt anh; và cứ nghĩ đến chiếc áo ‘blu’ đi trường (đó là một cái áo mặc trong nhà của mẹ em chữa lại) có một miếng vá vuông vuông ở bên trái, em lại thấy thật bỉ ổi. Nhỡ ra t́nh cờ anh nh́n thấy mụn vá ấy, anh khinh em th́ sao? Chính v́ thế mà bao giờ em cũng khư khư ôm chặt lấy cặp sách khi chạy lên cầu thang gác, run lên v́ sợ. Nỗi sợ hăi ấy thật vô nghĩa lư v́ chẳng bao giờ, gần như chẳng bao giờ anh c̣n nh́n đến em nữa.
Và mặc dầu vậy, nói thật t́nh, suốt ngày, em chỉ chờ anh, ŕnh ngóng anh. Ở cửa pḥng nhà em có một lỗ cửa nhỏ bằng đồng mầu vàng, có thể ghé mắt qua cái ô kính tṛn tṛn của nó nh́n thấy mọi sự diễn ra trên sàn cầu thang, cho đến tận cửa pḥng anh. Cái ô cửa đó – không, anh yêu của em, anh đừng cười; đến tận hôm nay em vẫn chẳng thấy xấu hổ ǵ về những giờ đó cả! – cái ô cửa đấy đối với em chính là con mắt em dùng để khám phá vũ trụ; nơi đó, ṛng ră hàng tháng, hàng năm trời, trong căn pḥng chờ lạnh giá, lúc nào cũng sợ mẹ em sinh nghi, em ngồi ŕnh hết chiều này đến chiều khác, một cuốn sách trên tay, căng thẳng như một sợi dây vĩ cầm và cũng ngân rung như một sợi dây vĩ cầm khi được sự hiện diện của anh chạm đến. Luôn luôn em bận bịu v́ anh, luôn luôn chờ đợi và ngồi đứng không yên; nhưng nào anh có biết, cũng như anh chẳng hề biết đến cái ḷ xo căng thẳng của chiếc đồng hồ anh mang trong túi, trong bóng tối nó kiên nhẫn đo đếm những giờ khắc của anh và điểm theo bước chân anh bằng một nhịp tim đập thầm th́ trong khi con mắt vội vă của anh chỉ lơ đăng lướt qua nó có một lần duy nhất trong số hàng triệu tích tắc thao thức hoài không ngơi. Em biết mọi thứ về anh, từng chiếc ca vát của anh, từng bộ quần áo của anh; em biết và mau chóng phân biệt được mỗi người khách đến thăm anh và em chia họ ra làm hai loại: những người em có thiện cảm và những người em có ác cảm; từ năm mười ba đến năm mười sáu tuổi, không có một giờ nào em không sống trong anh. Ôi! Hồi đó em c̣n có cái tṛ rồ dại nào mà em không làm nữa! Em hôn cái quả đấm cửa anh đă chạm tay vào, em nhặt trộm một mẩu x́ gà anh vứt đi trước khi vào nhà, nó rất thiêng liêng đối với em v́ anh đă đặt môi lên đó. Tới tối em viện mọi cớ xuống dưới đường tới hàng trăm lượt để xem gian buồng nào của anh được thắp sáng và do đó, cảm thấy cụ thể hơn sự có mặt vô h́nh của anh. Và trong những tuần lễ anh đi xa - cứ nh́n thấy bác Jăng phúc hậu mang cái túi du lịch mầu vàng của anh xuống là tim em ngừng đập v́ sợ hăi – trong những tuần đó cuộc đời của em như chết rồi, không c̣n mục tiêu ǵ cả. Em đi đi lại lại, cáu kỉnh, phiền muộn, dữ tợn mà lúc nào cũng phải đề pḥng sao cho mẹ em đừng để ư thấy nỗi tuyệt vọng cùng đôi mắt ướt lệ của em.
***
|