Tôi đưa Po-li về kư túc xá của cô. Cô cho tôi biết là cuộc đi chơi tṛ chuyện tối đó thật là tuyệt. "Cực kỳ đấy!" - Cô nói. C̣n tôi th́ buồn rầu trở về chỗ tôi ở. Có vẻ dự định của tôi sẽ thất bại mất thôi. Cô gái rơ ràng là có cái đầu không hiểu nỗi lô-gíc.
Nhưng rồi tôi lại nghĩ lại. Tôi đă phí mất một buổi tối. Mất một buổi nữa cũng chẳng sao. Biết đâu đấy. Có thể đâu đó trong cái trí óc tắt ngấm của cô ta vẫn c̣n âm ỉ vài cục than hồng, biết đâu tôi chẳng làm cho chúng bùng cháy lên. Đành rằng chẳng có nhiều nhặn hi vọng ǵ, nhưng tôi quyết định thử thêm một lần nữa.
Tối hôm sau, ngồi dưới gốc cây sồi, tôi bảo :
- Ngụy biện mà tối nay chúng ta đề cập đến là "Dùng thương hại làm mủi ḷng".
Po-li run lên v́ thích thú.
- Em hăy nghe cho kỹ nhé. Một người đi xin việc. Khi ông chủ hỏi khả năng chuyên môn của anh ta th́ anh ta trả lời là anh ta có một vợ và sáu con, vợ th́ què quặt không làm được ǵ, con cái th́ chẳng có ǵ ăn, không có áo mặc, chân không có giày, nhà th́ không có giường, không có than mà mùa đông lại sắp tới ...
Môt giọt nước mắt lăn trên g̣ má hồng của Po-li. Cô sụt sịt :
- Ôi, thật là thảm quá !
- Đúng, thật là thảm. - Tôi đồng ư - Nhưng đó không phải là một lư lẽ. Người kia đă không trả lời vào câu hỏi của chủ về khả năng chuyên môn của anh ta mà lại đi kêu gọi ḷng thương của chủ. Anh ta đă phạm vào ngụy biện "Dùng thương hại làm mủi ḷng". Em hiểu chưa ?
Cô ấp úng :
- Anh có khăn mùi xoa đấy không ?
Tôi đưa mùi xoa cho cô và cố nén tiếng hét đang ứ lên cổ trong khi cô ta lau nước mắt. Tôi cố kiềm chế giọng nói của ḿnh cho b́nh thường :
- Bây giờ ta bàn đến "Loại suy sai". Đây là một thí dụ : Sinh viên phải được phép nh́n vào sách giáo khoa trong khi thi. Xét cho cùng th́ các nhà phẫu thuật trong khi mổ, có máy X-quang hướng dẫn, luật sư khi căi trước ṭa, có giấy tờ, văn bản trong tay, thợ mộc dựng nhà có bản thiết kế hướng dẫn... Vậy th́ tại sao sinh viên lại không được phép xem sách khi thi ?
Po-li hăng hái nói :
- Ồ, đúng là một ư cực kỳ hay mà nhiều năm nay em chưa từng nghe thấy.
Tôi nói sẵng :
- Po-li. Lư lẽ đó hoàn toàn sai. Bác sĩ, luật sư, thợ mộc, ... không phải là đang thi để xem họ đă học được những ǵ, khác với anh sinh viên. Hoàn cảnh họ hoàn toàn khác, không thể loại suy được.
- Em vẫn cho đó là một ư cực kỳ ... - Po-li nói.
- Cực kỳ... con khỉ - tôi lầm bầm, nhưng tôi vẫn ngoan cường tiếp tục - Sau đây ta xét đến ngụy biện "Giả thuyết trái với thực tế".
- Nghe có vẻ hay đấy nhỉ - Po-li nói.
- Em nghe đây : Nếu bà Quy-ri không t́nh cờ để quên một phim ảnh trong ngăn kéo cùng với một mẩu quặng Ra-đi-um th́ ngày nay thế giới chẳng biết ǵ về Ra-đi-um hết.
- Đúng - Po-li gật gật - Anh có xem phim không ? Chà, thật là mê li ! Tài tử Oanh-tơ Pít-giơn thật là hết ư!...
- Em có thể quên cái nhà ông Pít-giơn đó đi một lát được đấy - Tôi lạnh lùng nói - Anh muốn chỉ ra rằng lời tuyên bố đó là một ngụy biện. Có thể bà Quy-ri sẽ t́m ra Ra-đi-um một ngày nào sau đó. Có thể một người khác sẽ t́m ra. Không thể bắt đầu bằng một giả thuyết không thật rồi từ đó rút ra những kết luận có cơ sở được.
- Đáng lẽ ra họ phải để Oanh-tơ Pít-giơn đóng nhiều phim hơn mới phải. - Po-li nói - Em chẳng được xem thêm phim nào có anh ta nữa.
Tôi quyết định thử một lần cuối cùng. Chỉ một lần nữa thôi. Máu thịt con người chịu đựng cũng có giới hạn.
- Ngụy biện tiếp theo được gọi là "Bỏ thuốc độc vào giếng".
- Ồ, kỳ lạ nhỉ ? - Po-li trố mắt.
- Hai người tranh luận với nhau. Người thứ nhất đứng dậy nói "Đối phương của tôi là một tay nói dối có tiếng. Các ngài không thể tin được một lời nào của anh ta đâu." ... Po-li, bây giờ em nghĩ đi. Nghĩ cho kỹ. Sai ở đâu?
Tôi chăm chú nh́n cô ta trong lúc cô nhíu tít cặp lông mày mượt mà, cong vút. Bỗng một ánh thông minh lóe lên - ánh đầu tiên tôi thấy - trong mắt cô. Cô công phẫn nói:
- Thế là không công bằng. Hoàn toàn không công bằng. Người thứ nhất bảo người thứ hai là một kẻ nói dối ngay cả trước khi người thứ hai mở miệng th́ người này c̣n có hi vọng ǵ nữa?...
- Đúng ! - Tôi phấn khởi kêu to - Đúng một trăm phần trăm ! Người thứ nhất đă "bỏ thuốc độc vào giếng" trước khi mọi người uống nước giếng. Anh ta đă hăm hại đối phương trước khi người này bắt đầu... Po-li, anh rất tự hào về em...
- Ồ! - Cô lẩm bẩm, mặt đỏ lên v́ sung sướng.
- Em thân mến, em thấy không, có ǵ là khó đâu ? Chỉ cần em tập trung suy nghĩ thôi... Suy nghĩ - nghiên cứu, đánh giá. Bây giờ ta ôn lại tất cả những ǵ ta học nhé !
- Anh cứ hỏi đi. - Po-li khẽ vung bàn tay, b́nh tĩnh nói.
Phấn khởi v́ thấy Po-li cũng không phải là ngu đần ǵ, tôi kiên nhẫn nhắc lại tất cả những điều tôi đă giảng giải. Tôi nêu lên nhiều thí dụ, chỉ ra những chỗ sai, ra sức phân tích không biết mệt, cứ như là đào hầm vậy... Tôi không biết lúc nào th́ ra tới ánh sáng mà liệu có ra được tới ánh sáng không đây. Nhưng tôi kiên tŕ đào, bới, cuốc, cào... Và cuối cùng tôi đă thành công, tôi đă thấy hé ra một ánh sáng. Rồi ánh sáng đó lớn dần và mặt trời lùa vào, mọi thứ đều sáng rực.
Mất năm tối cả thảy, nhưng thật là bơ công. Tôi đă biến Po-li thành một người tinh thông lô-gíc. Tôi đă dạy cho cô biết suy nghĩ. Công việc của tôi đă xong. Cuối cùng cô đă xứng đáng với tôi. Đúng là một người vợ thích hợp cho tôi, xứng đáng với nhà cao cửa rộng tôi sẽ có sau này, một người mẹ thích hợp với những đứa con thông minh, xinh đẹp của tôi...
Đừng nghĩ rằng tôi không yêu Po-li. Trái lại. Cũng như Píc-ma-li-ôn yêu tượng người phụ nữ hoàn hảo mà ông đă tạc ra, tôi yêu người con gái mà tôi đă đào tạo nên. Tôi quyết định ngỏ cho cô ta biết t́nh cảm của tôi vào buổi gặp sắp tới. Đă đến lúc phải biến chất mối quan hệ giữa chúng tôi, từ tính chất kinh viện sang tính chất lăng mạn.
- Po-li - tôi nói, khi chúng tôi ngồi dưới cây sồi - Tối nay, chúng ta sẽ không nói đến những ngụy biện nữa.
- Ồ! - Cô nói, có vẻ thất vọng.
- Em thân yêu - Tôi hạ cố mỉm cười với cô - Chúng ta đă ngồi với nhau năm tối rồi. Năm tối rất tốt đẹp. Rơ ràng là chúng ta rất hợp với nhau.
- "Khái quát hóa vội vă" - Po-li nhắc lại - Làm sao anh có thể nói được là chúng ta rất hợp nhau trên cơ sở có năm cuộc gặp gỡ thôi?
Tôi tặc lưỡi, thú vị. Cô bé học thuộc bài quá.
- Em ạ. - Tôi vuốt ve bàn tay cô một cách khoan dung - Năm lần gặp nhau là quá đủ rồi. Xét cho cùng, em chẳng cần ăn hết một cái bánh ga-tô mới biết là bánh ngon chứ?
- "Loại suy sai" - Po-li nói ngay - Em không phải là một cái bánh ga-tô, em là một cô gái.
Tôi tặc lưỡi, lần này kém phần thú vị hơn lần trước. Có lẽ cô bé học bài thuộc quá mức cần thiết. Tôi quyết định đổi chiến thuật. Rơ ràng phương pháp tốt nhất là tỏ t́nh một cách đơn giản, mạnh mẽ, trực tiếp. Tôi ngừng một lát trong khi khối óc đồ sộ của tôi lựa chọn những lời lẽ thích đáng. Rồi tôi bắt đầu:
- Po-li, anh yêu em. Em là tất cả vũ trụ đối với anh, là mặt trăng, là những ngôi sao, những cḥm tinh tú trong không gian. Em thân yêu, em hăy nói là em sẽ sống suốt đời với anh v́ nếu không th́ cuộc đời đối với anh sẽ không c̣n ư nghĩa ǵ nữa. Anh sẽ khô héo, tàn tạ, anh sẽ không ăn, không ngủ, đi lang thang trên mặt đất này như một bóng ma âu sầu, thui thủi...
Tôi khoanh tay lại, chắc là phải "ăn tiền" rồi.
- "Dùng thương hại làm mủi ḷng". - Po-li nói.
Tôi nghiến răng ken két. Tôi không phải là Píc-ma-li-ôn, tôi là Phrăn-ken-xten và con quỷ đang bóp cổ tôi. Tôi cuống cuồng đẩy lùi làn sóng hoảng hốt đang tràn lên trong ḷng. - Bằng bất cứ giá nào, tôi phải b́nh tĩnh - Tôi gượng cười:
- Ồ, Po-li, em thuộc bài về ngụy biện quá nhỉ?
- Đúng thế! - Po-li gật mạnh đầu.
- Thế ai dạy em?
- Anh chứ ai nữa?
- Đúng. Vậy là em cũng nợ anh một cái ǵ đó, phải không em? Nếu không có anh, em chẳng bao giờ biết về ngụy biện.
- "Giả thuyết trái với thực tế". - Po-li lại nói ngay.
Tôi quệt mồ hôi trán.
- Po-li, - Giọng tôi khàn khàn - Em không nên hiểu những cái đó máy móc quá! Anh muốn nói đó chỉ là những chuyện ở trường học thôi. Em cũng biết đấy, chuyện sách vở ấy mà, nào có ăn nhằm ǵ với đời sống thật đâu!
- Lại "đơn giản hóa" rồi. - Po-li vừa nói vừa vui vẻ trỏ vào mặt tôi.
Tôi không nhịn được nữa, vùng đứng lên, rống như một con ḅ:
- Thế em có bằng ḷng lấy anh không th́ bảo?
- Không. - Cô đáp.
- Tại sao?
- V́ chiều hôm nay em đă hứa hôn với Pi-ti Be-lô rồi mà!
(St)[/COLOR]
|