Chương 15. Lời Đề Nghị
Giữa mùa hè năm đó, trời đẹp lộng lẫy khắp nước Anh. Bầu trời trong xanh, mặt trời chiếu sáng, thật hiếm khi thấy được trên đất nước chúng ta.Thật giống như thời tiết mùa hè bên ư, bầu trời trong xanh ấm áp, chim chóc di chuyển từ miền Nam đến định cư một thời gian ở miền quê nước Anh.
Vào dịp lễ trung hạ, Adela đi ngủ sớm sau khi đă đi nhặt dâu tây dại ng̣ai vườn. Tôi ngồi ngắm bé ngủ sau một ngày mệt nhọc nhưng hạnh phúc của bé, rồi tôi ra vườn. Bây giờ là lúc dễ chịu nhất, sương rơi mát lạnh trên mặt đất khô ráo dưới ánh nắng mặt trời suốt ngày.
Từ ngày ông Manson bị tấn công, đă có lắm việc đổi thay. Eliza Reed đột ngột nhắn tôi về Gateshead, tôi ở lại đấy hơn một tháng để giúp nuôi mẹ cô ấy. John Reed- tên hung thần thời thơ ấu của tôi- đă chết ở luân đôn. Nghe người ta đồn th́ hắn đă tự vẫn. Mẹ hắn đă bị xúc động mạnh , đau đớn v́ đứa con trai yêu qúy đă chết, lại khổ tâm v́ nó nợ nần như chúa chổm mà phải kết liễu đời ḿnh.Trong lúc bà Reed nằm tê liệt trên giường , th́ tôi giúp việc nhà trong nhiều ngày, may thay là tử thần đă đến để làm nhẹ bớt đau khổ của Bà.
Trước khi chết, bà Reed đă có lúc tỉnh táo. Bà nói với tôi có hai lần bà xử sự sai với tôi, mà bây giờ bà rất hối tiếc: một lần bà đă thất hứa với chồng khi hứa sẽ nuôi nấng tôi như con ruột của bà, một lần khác đă giấu tôi một việc.Bà nói:
- Cháu đến cái hộp ấy, t́m cho mợ cái thư ở trong đó.
Tôi làm theo lệnh của bà. Bà lại bảo:
- Cháu đọc thư đi
Tôi đọc:
" Thưa bà
Xin bà vui ḷng gửi cho tôi biết địa chỉ của cháu gái tôi là Jane Eyre, và cho tôi biết bây giờ nó ra sao. Tôi có ư định viết thư cho nó, yêu cầu nó đến ở với tôi ở Madeira. Nhờ ơn trên , tôi làm ăn phát đạt và tôi vẫn c̣n độc thân, nên tôi muốn nhận nó làm connuôi của tôi, và khi chết đi, tôi sẽ để lại cho nó toàn bộ gia tài của tôi
Kính chào bà,
John Eyre
Madeira"
Tôi nhận ra bức thư đă viết cách đây ba năm! Tôi bèn hỏi bà Reed:
- Tại sao mợ kkhông cho cháu biết?
- V́ mợ không bao giờ quên được cách cháu đối xử với mợ, cháu hung hăng, cháu thù ghét mợ. Mợ lại đâm ra ghét cháu vô cùng.
Tôi rót cho bà cốc nước uống, rồi nói:
- Mợ à, thôi đừng nghĩ đến qúa khứ nữa. Lúc ấy cháu c̣n bé mà, chuyện đă lâu lắm rồi.
- Nhưng mợ lại không quên được cháu Jane à. Mợ đă trả thù. Mợ không chịu được khi để chú cháu nuôi nấng cháu tươm tất, hẳn hoi. Thế là mợ viết thư cho ông Eyre. Mợ bảo rằng cháu đă chết v́ bệnh sốt đậu lào ở Lowood. Bây giờ gần chết, lương tâm mợ cắn rứt v́ mợ xử sự qúa ác, qúa sai lầm với cháu.
- Mợ à, cháu tha thứ hết cho mợ. Bây giờ mợ chỉ c̣n cầu nguyện Chúa tha tội cho mợ mà thôi. Mợ hăy yên tâm đi
Chị điều dưỡng bước vào pḥng. Chúng tôi ở với nhau một thời gian nữa, và mấy ngày sau th́ bà mất.
Tôi trở lại Thornfield Hall để tiếp tục công việc của ḿnh
Tôi nghe bà Fairfax cho biết khách khứa đă về hết rồi và bây giờ, sau hai tuần vắng khách, không khí tĩnh mịch như trước đă trở lại quanh tôi và Adela, trong pḥng học, khắp nhà và ngoài sân.
Có một việc làm tôi ngạc nhiên nhất, là ông Rochester không đi chơi đâu hết, cũng không lui tới thăm viếng nhà Ingram. Tôi mong lời đồn miệng ấy không đúng, và cứ lo đám cưới của ông và cô Ingram không c̣n bao xa nữa. tôi biết rằng, gia đ́nh cô ta rất xứng đáng với ông, nhưng tôi lại cảm thấy ông không hề yêu cô ta.
Tôi tha thẩn trong vườn cây ăn trái, vừa nghĩ đến những việc đă xảy ra vào buổi tố áp lễ trung hạ ấy. Vườn được che kín bằng một bức tường cao ở một bên, bên kia là một hàng dẻ gai ngăn cách vườn với băi cỏ và ở cuối khu vườn có một cây dẻ gai cổ thụ, bên dưới, một chiếc ghế đá h́nh bán nguyệt bao quanh lá6y gốc cây. ở đây, tôi có thể thơ thẩn giữa đám hoa trái mà không sợ ai nh́n thấy
Hoa gai, hoa nhài, hoa hồng toả hương thơm ngào ngạt trong sương đêm. Rồi bỗng tôi ngửi thây một mùi lạ, tôi nhận ra mùi này- đó là mùi thuốc x́ gà của ông Rochester
Tôi muốn tránh mặt ông nên tôi im lặng nép ḿnh dưới đám cây rậm. Ông thủng thỉnh đi qua, khi th́ nâng những cành dâu để nh́n trái, khi th́ ngắt một trái chín trên cành. Thế rồi ông đứng lại, nghiêng ḿnh nh́n một con bọ lớn đang đậu trên một đóa hoa ở cạnh ông. Bỗng ông nói:
- Này Jane, đến xem chú bọ này
Tôi giật ḿnh, tôi có gây nên tiếng động đâu, ông ta có mắt ở sau gáy sao? Tôi bước đến
Ông TRochester bảo:
- Cô hăy nh́n đôi cánh xinh đẹp này.Nó nhắc tôi nhớ đến một loại côn trùng ở quần đảo Tây  n, khó mà t́m ra một con lớn mà đẹp như thế này ở nước Anh! Rồi, nó bay rồi...
Con bọ đă bay đi, và tội cũng dợm bước bỏ đi, nhưng ông Rochester đă đi theo tôi. Ông bảo:
- Nán lại đây với tôi, cô jane. Một đêm đẹp như thế này mà ngồi trong nhà th́ thật là phí. Ai lại đi ngủ vào giờ giao tiếp giữa mặt trời lặn và mặt trăng lên!
Bây giờ mặt trời đang lặn ở phương Tây, trông như một viên hồng ngọc đặt trên một tấm màn mỏng màu phớt tím lộng lẫy huy hoàng. Tiếp theo là những đám màu hồng, màu hồng nhạt, màu hồng san hô trải rộng ,lóng lánh lên tận nửa bầu trời Tây. Phương Đông là một màu xanh đậm tươi mát, như một v́ sao hôm đơn độc lấp lánh trên nền trời như viên ngọc qúy. Rồi mặt trăng nhú lên ở chân trời như để cùng với v́ sao tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp
Ông Rochester và tôi tṛ chuyện đủ thứ, vừa chậm răi đi về hướng gốc cây dẻ gai, thế rồi bỗng nhiên chúng tôi đem hết những tâm sự ẩn ức trong người bấy lâu nói cho nhau nghe
Ông Rochester bảo:
- Này Jane, mùa hè ở Thornfield thú vị lắm phải không? Từ bỏ nó th́ thật đáng buồn. Cô có buồn khi bỏ chúng tôi không?
Tôi đáp:
- Tất nhiên là tôi buồn lắm. Nhưng tôi phải từ bỏ Thornfield à? Tôi sẽ rất buồn khi xa nó... và xa ông, ông Rochester ạ
Niềm xúc cảm và nỗi thất vọng đang hành hạ tôi, tôi không kềm hăm được, bèn thốt nên lời:
- Măi măi xa ông th́ thà chết c̣n hơn!
Nước mắt bỗng đầm đ́a hai má tôi. Tôi lại nói:
- Tuy nhiên , chắc là tôi phải đi
Đột nhiên ông hỏi
- Có cần thiết không?
Tôi đáp:
- Cần chứ, v́ cô Ingram, vợ sắp cưới của ông.
Ông nói một cách bực bội:
- Vợ sắp cưới của tôi, vợ nào? Tôi không có vợ sắp cưới nào hết.
- Nhưng rồi ông sẽ có
Ông rít lên:
- Vâng , tôi sẽ có, sẽ có!
- Thế th́ tôi đương nhiên phải đi.Chính ông đă nói rồi đấy
- Không cô phải ở lại! Tôi xin thề như vậy. Tôi xin giữ lời thề với cô.
Bấy giờ th́ tôi khóc to lên v́ thất vọng:
- Tôi báo cho ông biết tôi phải đi. Ông tưởng tôi là một cái máy không có t́nh cảm chắc? Làm sao tôi chịu cảnh nhục nhă được?Bởi v́ tôi nghèo, tôi xấu , tôi nhỏ con mà. Ông đừng cho tôi không có tâm hồn! Nếu tôi mà đẹp, tôi giàu th́ ông có chịu để tôi rời bỏ ông mà đi như bây giờ không!
- Ḱa Jane, Jane!
Bỗng ông Rochester kéo tôi vào ḷng ông, áp môi ông vào môi tôi
- Thả tôi ra! Anh đă có vợ mà, đính hôn cũng coi như đă có vợ. Thả tôi ra
- Nà Jane, hăy b́nh tĩnh lại! Đừng vùng vằng như con chim mắc bẫy thế
Tôi không phải là chim, không có lưới nào giăng bẫy được tôi đâu. Tôi có sở thích của tôi và tôi muốn rờ khỏi ông ngay
Tôi gắng sức vùng ra khỏi tay ông ta và đứng th8ảng trước mặt ông. Ông ấy lại nói:
- Rồi, sở thích của em sẽ định đoạt đời em đấy. Nghe đây, anh xin cầu hôn em đấy. Anh sẽ hiến dâng trái tim anh cho em, anh chia sớt của cải của anh cho em. Anh xin em cùng anh chung sống, xin e làm người bạn đời tốt nhất và trung thực nhất của anh
Tôi lại khóc to lên:
- Anh đă lựa chọn bạn đời cho anh rồi, anh phải đợi chờ thôi
- Jane, b́nh tĩnh một chút đi nào. Em đă qúa xúc động rồi đấy. Chúng ta ngồi xuống đây đi em
Chúng tôi ngồi trên ghế dước cây dẻ gai, nghe gió xà xạc lá cây. Tiếng hót của loài chim đêm thánh thót trong rừng.Ông Rochester ngồi yên, tŕu mến nh́n tôi. Ông kéo tôi lại gần rồi nói:
- Jane, chính em là người anh muốn cưới, em không hiểu sao? Vợ sắp cưới của anh là đây, Jane, em muốn lấy anh làm chồng không?
Nhưng lạ một lần nữa , tôi hất tay anh ra, v́ tôi vẫn chưa tin
- Jane, em không tin hả?
- Vâng
Anh ta nôn nóng hỏi lại tôi:
- Em cho anh là kẻ nói láo ư? Jane, em phải tin anh. Anh yêu cô Ingram à? Không đâu. Anh rêu rao tài sản anh qúa ít, thế là cô ta và mẹ cô ta lạnh nhạt với anh. Anh không thể nào cưới cô Ingram được.
-Nhưng với em, anh hết ḷng yêu em. Jane, chấp nhận lời cầu hôn của anh đi. Nói bằng ḷng đi, mau đi!
- Rochester, để e nh́nh thẳng vào mắt anh xem nào. Quay mặt về phía ánh trăng!
Anh ta quay mặt về mặt trăng, tôi thấy mặt anh ửng hồng, mắt anh sáng long lanh như mọi khi . Anh thốt lên:
- Ôi Jane, em hành hạ anh đấy nghe. Nh́n anh như thế là hành hạ anh đấy nghe
- Thế nào? Nếu anh chân thật, nếu anh cầu hôn nghiêm túc, th́ em chỉ biết chung thủy với anh và biết ơn anh
Anh lại thốt lên:
- Biết ơn !
Rồi anh dịu dàng nói thêm:
- Jane, nhận lời anh mau đi. Em hăy nói:" Anh Edward"- gọi tên anh- "Anh Edward, em sẽ lấy anh làm chồng"
- Anh hấp tấp vậy sao? Có thật anh yêu em không? Có thật anh muốn em làm vợ anh không?
- Anh mong lắm, nếu em thấy cần thiết phải thề để em yên ḷng, th́ anh xin thề đấy
Cuối cùng th́ tôi cũng thốt lên:
- Được rồi , anh Edward, em sẽ lấy anh làm chồng
Giọng anh trở nên thật ấm:
- Ôi , đến đây với anh- nào, ngồi sát vào anh đi.
Má anh áp vào mà tôi:
- Hăy cho anh hạnh phúc, và anh sẽ đem hạnh phúc đến cho em. Anh ôm chặt tôi vào ḷng
Anh nói:
- Xin Chúa ban phước lành cho tôi. Không ai có thể can thiệp và đời tôi. Giờ th́ tôi đă có nàng, tôi cương quyết giữ lấy nàng
Tôi nhắc nhở anh:
- Không có ai can thiệp được đâu. Em không có gia đ́nh để xen vào chuyện của chúng ta
Nếu tôi có yêu anh ít đi th́ tôi vẫn thấy anh hết sức hân hoan, cho nên tôi cảm thấy vui sướng khi ngồi bên anh. Anh cứ nhắc lui nhắc tới:
- Tốt quá rồi. Jane, em có hạnh phúc không?
Và tôi cũng lặp đi lặp lại:
- Vâng, hạnh phúc. Vâng, em có hạnh phúc
Một lát sau, tôi nghe anh lẩm bẩm:
- Sẽ chuộc hết lỗi lầm, sẽ chuộc hết lỗi lầm của qúa khứ. Ḿnh thấy nàng đơn côi và cô độc, ḿnh sẽ làm cho nàng vui, ḿnh sẽ bảo vệ nàng. Ta có tin tưởng , bền gan không? Ta biết Chúa sẽ ban ơn cho ta. C̣n dư luận của người đời ư? Ta chẳng thiết
Anh lại hôn tôi
Mặt anh ra sao ư? Tôi không thấy rơ mặt của anh, dù anh kề bên tôi. Cây dẻ gai rùng ḿnh run rẩy khi có luồng gío thổi qua. Rochester bảo tôi:
- Ḿnh phải vào thôi- trời trở gió rồi đấy. Jane, anh có thể ngồi với e ở đây suốt đêm
Tôi nghĩ"Em cũng thế. Em cũng có thể ngồi với anh suốt đêm"
Bỗng một tia chớp lóe lên, có tiếng sấm ầm ́, tôi cúi che mắt trên vai anh, rồi cơn mưa trút xuống. Chúng tôi vội vă chạy qua khu vườn, băng qua băi cỏ, vào nhà.
Anh lau khô nước mưa trênmái tóc ḷa x̣a của tôi, chải lại tóc cho tôi, vừa khi bà Fairfax ở trong pḥng bước ra. Thoạt tiên, tôi không thấy bà, Rochester cũng không thấy . Đồng hồ trong đại sảnh điểm mười hai tiếng
Anh bảo:
- Đi thay đồ ướt mau ra mau đi. Mà khoan đă, chúc em ngủ ngon, cưng của anh
Anh hôn tôi một hồi lâu. Khi anh buông tôi ra, tôi thấy bà Fairfax đứng đấy, ngạc nhiên , xanh xao và trang trọng. Tôi mỉm cười chà bà , rồi vội vă lênlầu. Tôi nghĩ trong bụng:"Sẽ giải thích sau,lo ǵ"
Đêm hôm ấy, tôi vui qúa, quên hết mọi lo lắng, tôi sung sướng qúa, bỏ hết mọi nghi ngờ. Gió thổi ào ào, sấm sét đ́ đùng, chớp ḷe liên hồi qua màn mưa, tôi chẳng sợ ǵ hết.Suốt đêm, Rochester đến gơ cửa pḥng tôi ba lần, hỏi thăm tôi có b́nh yên không. Thật qúa b́nh yên, qúa khỏe mạnh
Sáng hôm sau, bé Adela chạy đến báo cho tôi biết cây dẻ gai cổ thụ đă bị sét đánh gẫy làm hai vào buổi tối qua .