30. (KTNN 101, ngày 01-02-1993)
"Ba hồn bảy vía" là những hồn nào, vía nào? Tại sao có người c̣n cho rằng đàn ông có bảy vía mà đàn bà lại có tới chín vía?
AN CHI: Ba hồn bảy vía là một quan niệm xuất phát từ Trung Hoa. Đây là một quan niệm của Đạo giáo. Tiếng Hán là tam hồn thất phách. Sách Bảo Phác Tử của Cát Hồng đời Tấn có viết: "Muốn trở nên thần thông th́ phải luyện phép chia ḿnh bằng nước, lửa. Chia ḿnh được th́ thấy được ba hồn bảy vía của bản thân". Sách Vân cập thất tiêm của Trương Quân Pḥng đời Tống nói rơ ba hồn là: thai quang, sàng linh và u tinh c̣n bảy vía là: thi cẩu, phục thỉ, tước âm, thôn tặc, phi độc, trừ uế và xú phế. Sự phân biệt bảy vía của đàn ông với chín vía của đàn bà có thể chỉ là do một số người Việt Nam đặt ra. Họ giải thích rằng sở dĩ như thế là v́ đàn ông có bảy lỗ mà đàn bà th́ có tới chín lỗ. Bảy lỗ th́ bảy vía c̣n chín lỗ th́ chín vía. Bảy lỗ ứng với bảy vía th́ đúng với quan niệm của dân gian cho rằng đó là bảy hồn bóng: bóng nh́n, bóng nghe, bóng thở và bóng nói. Hai lỗ mắt để nh́n, hai lỗ tai để nghe, hai lỗ mũi để thở và lỗ miệng để nói th́ đúng là bảy lỗ. Bảy lỗ này th́ đàn ông và đàn bà đều có. C̣n chín lỗ là những lỗ nào? Là bảy lỗ trên cộng với lỗ tiểu tiện và lỗ đại tiện. Vậy chẳng có lẽ đàn ông th́ không có hai lỗ sau này chăng? Rơ ràng cách phân biệt đàn ông bảy lỗ với đàn bà chín lỗ là điều vô lư: về phương diện này th́ nam nữ "tuyệt đối b́nh đẳng".
Nhưng do đâu mà lại có quan niệm trên đây? Có thể là do một sự hiểu nhầm. Tiếng Hán gọi bảy lỗ là thất khiếu và chín lỗ là cửu khiếu. Trong cửu khiếu th́ bảy lỗ trên gọi là thượng khiếu c̣n hai lỗ dưới gọi là hạ khiếu. Thượng khiếu cũng gọi là dương khiếu c̣n hạ khiếu cũng gọi là âm khiếu. Chúng tôi ngờ rằng người ta đă hiểu nhầm âm khiếu là lỗ... riêng của phụ nữ, nên mới cho rằng đàn bà hơn đàn ông hai lỗ. Có lẽ v́ thế mà sinh ra chuyện "nam thất nữ cửu” chăng?
|