Chương Mười Bảy
Lần đầu tiên tôi thấy Tết thật nhạt nhẽo, lần đầu tiên tôi thấy đường về mệt mỏi thế. Suốt cả năm, tôi đă vui vẻ thế cơ mà. Khi tôi từ quê về lại Quảng Châu, tôi thấy đôi vợ chồng kia chưa lên.
Tôi nghĩ, họ chắc lại không mua được vé tàu, lại chờ qua giai đoạn cao điểm mới lên. Tôi cứ lặng lẽ chờ, tôi ngắm cánh cửa kho chứa đồ cạnh pḥng tôi, hy vọng, vào một ngày nào đó, sẽ thấy h́nh dáng quen thuộc.
Họ lên rất muộn, một tuần sau Rằm tháng Giêng mới ḷ ḍ xuất hiện. Tôi mỉm cười chào họ, bưng bát chè tàu tôi mới mua sang cho họ ăn cùng.
Cô vợ thảo luận với anh chồng: Cô muốn đẩy xe gỗ ba bánh đi bán trái cây hoặc quà vặt. Hỏi ư kiến tôi, tôi nói tốt lắm. Dù sao so với việc đi làm thuê cực khổ cho người ta th́ buôn bán riêng cũng c̣n tự do hơn.
Thế là hai vợ chồng họ bắt đầu mua một chiếc xe ba bánh gỗ cũ kỹ, mua một ít dứa, dưa hấu, tập luyện cách gọt dưa hấu và dứa cho nhuần nhuyễn rồi bắt đầu ra phố bán hàng, tằn tiện từng đồng. Ban ngày cô vợ đi một ḿnh, tối đến cả hai vợ chồng đều đi bán, v́ Quảng Châu rất lộn xộn, anh chồng không yên tâm, tối nào cũng cùng vợ bán hết hàng mới về. Ngày hôm sau anh lại đi làm từ sáng sớm.
Thấy họ ân ái yêu thương, ra vào hàng ngày với nhau, tôi vừa ghen tị vừa vui mừng, tôi nghĩ, cho dù khổ sở, hai người cùng nhau gánh chịu, cũng coi như là ngọt ngào! Nếu tương lai có một ai đó nói với tôi rằng: Cho dù khổ sở tai ương, anh cũng ở bên cạnh em. Th́ tôi sẽ khóc và sẽ đồng ư làm vợ của người ấy, cho dù tôi không biết tôi sẽ phải chờ người ấy xuất hiện bao lâu nữa.
Có hôm đêm khuya lắm, họ chưa bán hết chỗ trái cây gọt sẵn, họ bèn mang về mời tôi ăn. Tôi cứ ăn một miếng lại đùa họ rằng, tôi đang ăn mất thêm một đồng của họ rồi.
Thực ra tôi biết, chỗ chưa bán cũng không nhiều, họ có thể ăn, ngày thường họ cũng đâu dám ăn một miếng. Nhưng tôi biết họ sẵn ḷng mời tôi, v́ họ cho rằng trái cây ngon và bổ, họ sẵn sàng mời tôi cùng chia sẻ.
Nhớ ngày xưa, khi đi học, ta thường được học những từ như cống hiến, vô tư, lương thiện. Nhưng không rơ từ khi nào, trong xă hội thay đổi này, từ điển của mỗi chúng ta đă mất đi những từ đẹp đẽ đó. Và tôi, khi đă lâu mới bắt gặp những cảm xúc này, tôi vui mừng khôn xiết, như đứa trẻ nhặt được bảo vật, tôi nghĩ tôi sẽ giữ ǵn nâng niu, vào lúc nào tôi quên lăng, tôi sẽ lại lôi ra xem để nhắc nhớ chính ḿnh.
Hôm đó, tôi về nhà buổi chiều, tôi thấy cô vợ trong nhà, lạ quá sao cô không đi bán hàng. Tôi vừa cười hỏi đùa: Bà chủ, bà nghỉ làm sao? Cô vợ thấy tôi bèn cười buồn buồn, nói: Hôm nay em có đi bán nữa đâu, mất hết rồi!
Mất hết? Bán rồi ư? Mất cắp? Tôi hỏi dồn dập. Cô trả lời: Tối qua, em bị các bác quản lư đô thị bắt được, họ đập nát xe em rồi.
Đập nát xe rồi? Sao lại đập? Tôi đùng đùng nổi giận hỏi. Cô buồn bă lắc đầu, nói: Họ bảo ảnh hưởng mỹ quan đô thị, c̣n ảnh hưởng cả vệ sinh môi trường nữa! Họ có việc ǵ mà làm nữa đâu, suốt ngày chỉ đi đập các xe hàng rong mà thôi!
Tôi ngạc nhiên đứng ngớ ra, đi bắt hàng rong? Bỗng dưng tôi thấy cồn lên một nỗi chua xót, cho dù có một trăm lư do để bắt họ, th́ cũng có thể đập phá cướp bóc họ như vậy sao? Không thể giải thích cho họ sao? Dùng cái cách của thổ phỉ lâm tặc để hành xử sao?
Cô vợ nghe tôi nói, cười ḅ ra, bảo: Em chỉ xót mấy chỗ dưa hấu với dứa thôi, ngon lành thế, gọt sẵn rồi mà c̣n bị vứt, chỗ chưa gọt th́ bị đập nát vứt đầy đường, làm cho em cũng lẫn lộn cả, không biết là bảo bọn em bán hàng rong vứt rác bừa băi, th́ tại sao chính mấy ông này lại đập phá bừa băi, tung toé khắp nơi?
Nghe cô vợ nhận xét, tôi chẳng biết trả lời sao!
Đúng, rốt cuộc ai là kẻ bẩn thỉu vứt rác tung toé? Là người bán dưa ư? Hay là người đập nát cả xe dưa?
Ai mới là kẻ làm bẩn thỉu tung toé, là ai làm bẩn cả thế giới ta đang sống?
Chương Mười Tám
Một chiếc xe ba bánh bằng gỗ cũ kỹ đáng giá bằng cả tháng sinh hoạt phí, một đống dứa và dưa hấu trị giá bằng nửa tháng tiền ăn, bỗng chốc giữa ban ngày ban mặt bị một đám cũng được gọi là người, như bạn, đập nát bét, mặc cho bạn kêu gào khẩn cầu, mặc bạn nói hết nước hết cái, mặc bạn nước mắt ṛng ṛng!
Những đ̣n vọt vô t́nh đập nát tia hy vọng kiếm sống, những lời nói lạnh lùng chà đạp lên ḷng tự tôn của bạn, những lời gào thét ra lệnh doạ nạt đáp lại sự khẩn cầu và ánh mắt nh́n đờ đẫn của bạn, như thế, trong một xă hội người với người được b́nh đẳng, bạn bị người khác xéo lên!
Tôi có thể h́nh dung sự tan nát cơi ḷng của cô vợ khi ấy, cách tuyệt vọng, ḷng tự trọng đáng thương. Nhưng cho dù tôi đi t́m cách hiểu, tôi cũng không thể hiểu được cảm giác đau muốn chết ấy. Có thể, đó là bi kịch của đời sống, một thứ ranh giới bạn cho dù bất chấp cũng không được quyền vượt qua, chỉ có quyền đi t́m hiểu, nhưng không được quyền cảm nhận.
Tôi nghĩ đến những ǵ đă xảy ra, nhưng chỉ c̣n biết cười buồn. Ngay cả việc nói một câu an ủi cô vợ tôi cũng không làm được, tôi thấy sức ḿnh có hạn, thấy như thể sau khi được người khác trao ân huệ mà tôi không thể đền đáp nổi, một nỗi khổ sở đầy mâu thuẫn.
Tôi rất muốn lại bỏ tiền ra mua cho họ một cỗ xe, nhưng cô vợ bảo cô chẳng dám đi buôn bán trái cây nữa, không phải sợ quản lư đô thị, mà là không chịu được cảnh những trái quả ngon tươi bị dẫm nát đập tung toé.
Tôi nghĩ ra mấy cách có thể kiếm tiền, cô vợ th́ bảo đồng hương đă giúp em một việc phát tờ rơi miễn phí, em thử làm xem sao đă. Tôi nh́n g̣ má gầy guộc của cô mà thấy đau ḷng.
Tôi bỗng dưng phát cơn đau răng, nửa mặt sưng vù lên, đau tới mức không nuốt nổi ǵ, mũi cũng bị chảy máu cam. Tôi đành xin nghỉ ivệc, đi khám răng ở bệnh viện.
Mấy ngày uống thuốc, tiêm thuốc không khỏi, bác sĩ bảo răng sưng dẫn tới mấy bệnh vặt, lại tiêm, lại uống thuốc, vẫn vô hiệu, răng vẫn sưng đau, tôi vẫn bực bội khó chịu.
Sau cùng, bác sĩ cho tôi nhổ răng trồng răng mới, lại đau đớn vài ngày, cuối cùng cũng khỏi, tính ra một chiếc răng đau tốn của tôi hơn sáu ngh́n tệ. Giờ tôi mới biết, hoá ra hai mươi tám cái răng trong miệng ḿnh có khi là hai mươi tám cục vàng đấy, phải giữ ǵn.
Thế nhưng xem tin buổi tối, về mảng tin y học trị liệu, có người đau ốm tốn tới cả triệu đồng tiền thuốc thang, tôi chỉ đau răng và mất có sáu ngh́n tệ, c̣n rẻ chán.
Tôi liên tưởng, có thể những khoản chi phí y tế khổng lồ kia của người ta, tôi không trả nổi! Có thể khoản sáu ngh́n tệ của cái răng đau tôi trả được nhưng người khác lại không trả nổi! Và c̣n bao người bần cùng hơn tôi, là có bấy nhiêu người xem thường bệnh tật!
Giá như có một ngày nào đó y tế miễn phí, tôi nghĩ, trên báo sẽ không có bài nói cô bé này mắc bệnh máu trắng cần cứu giúp, cũng không có người kia v́ không tiền chữa bệnh nên tự sát, càng không có việc chữa bệnh cho một người xong mà cả gia đ́nh tập trung nhau lại lên đường đi ăn mày.
Sinh bệnh đâu phải tội? Là tội của thân thể ư? Không tiền cũng là tội? Tội của người nhà ư? Tiền chữa bệnh ngày càng đắt là lỗi của ai, lỗi của bác sĩ ư?
Có thể ai cũng có lỗi, có thể ai cũng không có lỗi!
|