Lời Kim Cương - PHIĐÔUXI
Đôi điều về tác giả:
PHIĐÔUXI
Tên đầy đủ là Abukhankasima Phiđôuxi, nhà thơ Ba Tư vĩ đại, tiểu sử không rơ và thường được bao bọc bởi nhiều huyền thoại. Ông sinh ở một làng nhỏ gần thành phố Tus, khoảng từ năm 932 đến 935., trong gia đ́nh một chủ đất người Iran không giàu có lắm. Người ta hoàn toàn không biết ǵ về tuổi thơ và tuổi trưởng thành của ông, nhưng có lẽ ông được học ở những trường tốt nhất thời đó. Ông am hiểu văn hoc Ả Rập và Ba Tư, đặc biệt quan tâm đến lịch sử nước nhà, điều sau này giúp ông viết tác phẩm vĩ đại nhất của ḿnh và cũng là của cả nền thơ ca đất nước - Truyện các vua" (Shah Nameh), một bộ sử bằng thơ hàng ngh́n trang các đời vua Ba Tư trong nhiều trăm năm. Ông dành 30 năm để viết nó. Tương truyên vua Mahmud hứa sẽ hậu thưởng cho ông khi viết xong, nhưng vua đă nuốt lời, chỉ cho ông một túi bạc. Ông chia đôi số bạc này cho người hầu của vua và tên đầy tớ của ḿnh rồi trở về quê hương và chết ở đấy trong cảnh nghèo nàn và ít người biết tới. Sau này người ta dựng tượng và lăng thờ cúng ông ở thành phố Tus.
Thái Bá Tân dịch từ tiếng Nga
|