[buivhai]

II. Bát pháp:
Chữa bệnh: cơ bản tám phương
Gọi là “bát pháp” của y cổ truyền
Tiêu, thanh, thổ, bổ, hoà, ôn
Hợp cùng hãn, hạ: tám phương cứu người.

1. Tiêu pháp:

Tiêu là phương pháp làm tiêu
Tích tụ, ngưng trệ: pháp tiêu chữa tài
Bệnh do huyết ứ mà ra
“Huyết phủ trục ứ” đúng phương cứu rồi
Khí tụ: “Tứ nghịch tán” phương
Đờm tích, phải hoá, viết thang “Nhị trần”
“Bảo hoà” thì hoá thức ăn
Nếu mà hư chứng, ta thêm bổ vào
Lưu ý cẩn thận khi dùng
Không dùng thuốc mạnh: người từng có thai
2. Thanh pháp:

Thanh là dùng thuốc hàn, lương
Tạo thành bài thuốc chữa cho nhiệt phiền
Nhiệt khí: phương “Bạch hổ thang”
Nhiệt huyết: “Tê giác địa hoàng” là phương
Nhiệt dinh: phương “Thanh dinh thang”
Nhiệt độc ở lý sinh sôi
Thanh nhiệt, giải độc: dùng thang “Tứ hoàng”

3. Thổ pháp:

Thổ pháp là phép gây nôn
Dùng khi ngộ độc, thức ăn đang còn
Người già, phụ nữ có thai
Khó thử, sau đẻ, nhớ luôn coi chừng

[buivhai]

4. Bổ Pháp:

Phép bổ chữa các chứng hư
Âm hư: “Lục vị”; “Tả quy” ta dùng
Bổ dương: trị thận thượng hư
Thì dùng “Bát vị” hoặc là “Hữu quy”
Bổ khí :Tứ quân tử thang
Bổ huyết: “Tứ vật” là thang chuyên dùng
5. Hoà pháp:

Chứng bệnh do mất điều hoà;
Bán biểu, bán lý: hoà phương ta dùng
Rét rồi nóng, ngực sườn đầy
Buồn nôn, miệng đắng: Tiểu sài hồ thang
Sốt rét (ngược tật): dùng “tiểu sài hồ”
Thêm vào thảo quả, binh lang, thanh bì…
Can tỳ, can vị bất hoà
Dùng “Tiêu dao tán” chính là đúng thang.

6. Ôn pháp:

Ôn là dùng các thuốc ôn
Chữa hàn vào lý, hoặc khi lý hàn
Tỳ dương hư; chứng thái âm
Thì ta có phép: ôn trung trừ hàn
Thận dương hư: bổ thận dương
Có thang “Bát vị” là phương cần dùng
Phù thũng: tỳ thận dương hư
“Chân vũ thang” đó, uống ngay kẻo phiền
“Chứng ngũ canh tả” thì nên
Ôn dương, chỉ tả, dùng phương: “Tứ thần”
Thoát dương dùng phép hồi dương
Có thang “Tứ ngịch”, lên ngay tinh thần.

[buivhai]

7. Hãn pháp:

Hãn là phép xuất mồ hôi
Dùng khi ngoại cảm, bệnh đang ở ngoài
Lưỡi trắng, sợ rét, mạch phù
Sốt mà không khát, cảm phong hàn rồi
Phù hoãn lại có mồ hôi
“Quế chi thang” có, biểu hư: trị liền
Mạch phù khẩn, chẳng mồ hôi
Gọi là biểu thực, “Ma hoàng thang” đây
Ỉa chảy, mất nước, hoặc nôn
Không dùng phép hãn chữa đâu nghe thầy
Mùa hè tránh mất nước nhiều
Bệnh cả biểu, lý, thì dùng nhiều phương.

8. Hạ pháp:

Làm xổ, hạ pháp là đây
Đưa chất ứ đọng ở trong ra ngoài
Dùng để chữa những chứng sau
Táo bón bởi huyết âm hư
Phụ nữ sau đẻ, khí hư, người già…
Chứng huyết ứ ở đại trường
Mà dùng hạ pháp thì là đúng phương.
Nếu chữa “chứng phủ dương minh”
Thừa khí thang có tuỳ theo ta dùng
(Theo bệnh, thể chất người bệnh)
Phù thũng, cổ trướng chỉ dùng
Người bệnh còn khỏe, chớ quên nghe thầy

III. Các phương pháp dùng thuốc bên ngoài:

Ngoài dùng bát pháp ở trên
Còn dùng xông, tắm, ngâm, bôi, đắp chườm
Dán, ngậm, thổi mũi, bóp, xoa
Nhét thuốc, đặt thuốc… nhiều phương vô vàn.

Trên đây là toàn bộ phần lý thuyết cơ bản tôi đã học trong chương trình. Y thơ sơ lĩnh đã được các thầy hưởng ứng và các bạn cùng khóa sao chép để làm tư liệu.
Chúc các bạn có thêm những hiểu biết để phòng và chữa bệnh.
Còn các phần khác về châm cứu, bào chế, phương thuốc, vị thuốc v.v.v nếu có thời gian tôi sẽ viết tiếp và gửi các bạn tham khảo.
Chúc các bạn vui