[phale]

Hình thức truyền thông hấp dẫn nhất với phụ nữ cho đến nay, có lẽ vẫn là hình thức cổ điển nhất: truyền miệng và rỉ tai.
Trong ẩm thực, sự truyền miệng và rỉ tai này không ít lần đã gây ra chuyện cười ra nước mắt. Chắc nhiều người còn nhớ những giai thoại về chuyện chết người nếu ăn măng cụt chấm đường, nướng cá lóc bằng cây chùm ruột…

Thật ra, dù không đến nỗi gây chết người như thế, nhưng khoa học dinh dưỡng hiện đại cũng đã xác nhận được việc phối hợp thức ăn không đúng cách trong bữa ăn có thể mang đến những hậu quả lớn nhỏ khác nhau. Những chất dinh dưỡng khác nhau trong bữa ăn có thể đố kỵ nhau đến mức… không thèm nhìn mặt nhau đã đành, lại còn “chơi xỏ” bằng cách ngăn cản sự hấp thu hay thậm chí làm cho chất dinh dưỡng của “đối phương” bị hủy hoại. Thử điểm danh những kẻ đố kỵ nhất trong làng dinh dưỡng:

Tanin trong các loại thực vật có vị chát như trà, ổi… ngăn cản sự hấp thu của hầu hết vi khoáng như sắt, kẽm, đồng… Vì vậy, không nên uống trà đặc sau khi ăn các thức ăn giàu vi khoáng như hải sản, rong biển, thịt đỏ… ít nhất hai giờ. Thời gian này cần thiết để cho hai chất kỵ nhau không “ở chung” một chỗ. Nhờ vậy, chất dinh dưỡng mới được cơ thể hấp thu ở mức tối đa.

Phytate trong tinh bột và oxalate trong các loại rau cải chưa nấu chín làm giảm hấp thu iốt trong hải sản và muối biển. Không ít người trộn gỏi cá, gỏi rong biển với các loại cải bắp, cải xanh, bông cải sống. Điều này không nên, vì lượng iốt quý giá sẽ “không cánh mà bay”. Nếu thích trộn với các loại rau này thì hãy trụng qua nước sôi, hoặc ngâm chua.

Chất đạm: với một số lượng cân đối và vừa phải chất đạm, canxi sẽ được hấp thu và sử dụng tốt hơn. Thế nhưng, nếu có quá nhiều đạm hiện diện cùng lúc với canxi trong lòng ruột, sẽ làm giảm khả năng hấp thu canxi, đồng thời có hiện tượng tăng thải canxi qua thận. Ví dụ trong sữa, lượng đạm và lượng canxi ở mức cân đối để canxi hấp thu tốt nhất. Như vậy, những ai muốn giữ gìn canxi cho cơ thể không bị loãng xương thì không ăn thịt cá và uống sữa gần nhau. Tập thói quen dùng sữa và những món ăn nhẹ vào những bữa xế khoảng 9g sáng và 3g chiều.

Phốt-pho: hiện diện nhiều trong thịt đỏ (heo, bò, cừu…), các loại đậu đỗ… cũng giúp làm tăng hấp thu canxi nếu tỷ lệ trong ruột là một phốt-pho/hai canxi. Phốt-pho tăng hoặc giảm hơn tỷ lệ này đều làm sự hấp thu canxi giảm đi. Ngoài các thức ăn tự nhiên, phốt-pho còn có nhiều trong các nước uống công nghiệp. Vì vậy, không nên uống sữa và uống nước ngọt cách nhau dưới hai giờ. Không ít người dùng sữa để uống thuốc, điều này không nên vì sữa tạo ra môi trường kiềm, trong sữa còn có nhiều kali, sắt…gây cản trở hấp thu thuốc, ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Nhiều người còn cho rằng không nên uống sữa lúc đói vì có hại cho dạ dày. Điều này hoàn toàn không đúng.

BS Đào Thị Yến Phi (Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM)