[Nắng Xuân]

KHÚC TÂM TÌNH CỦA NGƯỜI VỚI HOA
(Nhân đọc bài thơ “HOA HUỆ” của tác giả Hồng Hà)

Nắng Xuân

Vẻ đẹp của thiên nhiên luôn là đề tài bất tận của thi nhân. Một nhành huệ trắng tươi xinh, tinh khiết, mịn màng như hoa tuyết, dìu dịu tỏa hương phảng phất canh khuya đã đánh thức tác giả Hồng Hà (Nguyễn Tam Lược). Thưởng hoa và ngây ngất vị đời đã thôi thúc nhà giáo về hưu ở lứa tuổi thất tuần này cầm bút viết bài thơ “HOA HUỆ”. Bài thơ đã được đăng trên tạp chí Văn Nghệ Cần Thơ số 29 và tuyển chọn trong Thơ Luật Đường Cần Thơ Tập đầu của Chi nhánh UNESCO Thơ Đường Cần Thơ, do NXB Văn Nghệ TP. Hồ Chí Minh cấp giấy phép phát hành năm 2005. Bài thơ vừa nói lên cảm xúc được hòa quyện trong cỏ cây hoa lá, vừa nói lên khát vọng về một cuộc sống thanh bình, thảnh thơi, an hưởng tuổi già. Quí vị hãy tạm quên đi những lo toan đời thường, hướng về đây, để lắng nghe khúc tâm tình của người với hoa.

"Mảnh mai cành huệ trắng tươi xinh
Giữa vạn ngàn hoa, khép nép mình"

Bố cục bài thơ rất chặt chẽ, mẫu mực như một bài thơ Đường cổ. Câu phá đề thật khéo, vừa cho biết tên, vừa gói gọn những nét đặc trưng rất ấn tượng của loài hoa trắng, nhỏ nhắn, xinh tươi. Câu thừa đề tiếp tục cung cấp thêm vẻ khiêm tốn và nét e lệ thầm kín rất nữ tính của hoa thể hiện sự quan sát tinh tế và nghệ thuật ẩn dụ của tác giả. Nếu để ý thật kỹ sẽ thấy chữ “nhành” được sử dụng thay chữ “cành” nghe giàu chất thơ hơn.

"Dìu dịu hương trinh, khuya tỏa ngát
Mịn màng màu tuyết, sớm lung linh"

Có một sự logic hài hòa giữa nội dung và hình thức ở hai vế đối, “dìu dịu hương trinh” diễn tả tính nết dịu dàng, “mịn màng màu tuyết” lại ngợi ca vẻ đẹp thuần khiết, kiêu sa. Đặc biệt cặp từ láy “dìu dịu”><”mịn màng” không những đối rất đắt, rất chỉnh mà việc chọn và sử dụng từ có thể nói là đạt mức tối ưu. Ở đây không thể chọn thay thế được hai cặp từ nào có lý hơn thế. Giá như “phảng phất” được chọn để đối với “lung linh” thay cho “tỏa ngát” thì quả là trác tuyệt. Động từ “tỏa” trở nên quá “lộ liễu” nếu so với nghệ thuật sử dụng động từ ẩn rất cao siêu ở câu sau.

"Hiền hòa, rạng rỡ ngời dương ánh
Thùy mị, đoan trang rạng nguyệt hình"

Cặp câu luận vừa tiếp tục ngợi ca vẻ đẹp nội tâm vửa sử dụng thủ pháp so sánh để nâng lên ý nghĩa mà hoa đã đem đến cho đời. Nếu được đóng góp cho tác giả thì suy nghị mạo muội của tôi là: “Hiền hòa” sử dụng để bổ nghĩa cho “ánh” thì chưa đắt, hơn nữa ở câu sau trong “Thùy mị, đoan trang” tưởng như đã chứa đựng “hiền hòa”, có thể “nguy nga” hoặc “huy hoàng” sẽ hợp lý hơn chăng. “Dương ánh” và “nguyệt hình” nghe khá cổ kính và gượng ép chút đỉnh bởi sử dụng từ Hán Việt và đảo ngữ. Giả sử thay đổi đôi chút nghe như có vẻ khiêm nhường hơn,bài họa (Dịu dàng, lịch lãm, đoan trang nết/ Duyên dáng, mảnh mai, yểu điệu hình), lại không đạt được bút pháp so sánh.

Ở câu 6 rất khó có thể chọn được cặp tính từ nào đẹp hơn “thùy mị, đoan trang” vì vậy, nếu phải cân nhắc giữa đối cho thật “xuya” và ý cho thật đắt thì thông thường, mọi người vẫn nghiêng về ý hơn. Tôi hoàn toàn tán thành và trân trọng quyết định này của tác giả. “Dương ánh” và “nguyệt hình” đối nghe chan chát, nâng hoa lên ngang tầm vũ trụ, sánh với hai tinh cầu được xem là công trình tuyệt diệu của tạo hóa. Điều đó thể hiện sự lãng mạn đang ở mức cao trào.

“Mong được hồn thơ như huệ nhỉ
Thỏa lòng trao bạn gửi tâm tình”

Hai câu kết như lời thỏ thẻ gửi gắm lòng biết ơn ý nhị chỉ với riêng hoa. Thế mới biết sự khát khao cháy bỏng của đam mê! Huệ bây giờ đã thoát tục, Huệ bây giờ là bạn, Huệ bây giờ đâu chỉ còn là hoa. Hoa hay bóng hình cô gái ẩn trong hoa? Cho phép tôi được khép lại dòng cảm nhận của mình bằng một câu hỏi mà biết chắc rằng khó nhận được lời hồi đáp.

N.X.