[Nắng Xuân]

11. DƯƠNG ĐÌNH NGHỆ (?–937)


Công Dương Đình Nghệ họp nhân tài
Võ nghệ tập rèn nuôi chí trai
Hiền tế Ngô Quyền coi trướng nội
Trọng thần Công Trứ trấn châu ngoài
Khắc Trinh bỏ mạng, quân tan vỡ
Lý Tiến rút lui, tướng chạy dài
Trần Bảo viện binh vừa kịp tới
Không còn mảnh giáp khoác trên vai.

09/11/2005
Nắng Xuân


12. NGÔ QUYỀN (897–944)


Vai vế Ngô Quyền sách đã tuyên
Khôi ngô, khỏe mạnh, dũng–uy–hiền
Tấm thân tráng kiện, chăm mài dũa
Trí tuệ cao minh, chịu luyện rèn
Chiến trận oai hùng, bia đá tạc
Võ công trác tuyệt, sử son truyền
Bạch Đằng đỏ máu quân Nam Hán
Con cháu muôn đời vẫn nhắc tên.

30/10/2005
Nắng Xuân


(Tiếp theo: ĐINH BỘ LĨNH)

[Nắng Xuân]

12. NGÔ QUYỀN (897–944)


Vai vế Ngô Quyền sách đã tuyên
Khôi ngô, khỏe mạnh, dũng–uy–hiền
Tấm thân tráng kiện, chăm mài dũa
Trí tuệ cao minh, chịu luyện rèn
Chiến trận oai hùng, bia đá tạc
Võ công trác tuyệt, sử son truyền
Bạch Đằng đỏ máu quân Nam Hán
Con cháu muôn đời vẫn nhắc tên.

30/10/2005
Nắng Xuân



13. ĐINH TIÊN HOÀNG ĐẾ
(968-979)

Tên Vạn Thắng Vương rạng sử xanh
Cờ lau thuở nhỏ hãm vây thành
Lê Hoàn, Khuông Việt theo phò tá
Nguyễn Bặc, Đinh Điền kết tử sanh
Phạm Hạp tin yêu tài kiệt xuất
Lưu Cơ cảm phục trí tinh anh
Đại Cồ Việt đặt–tôn vinh nước
Đại Thắng Minh Hoàng Đế, xứng danh.

31/10/2005
Nắng Xuân



(Tiếp theo: DƯƠNG VÂN NGA)

[Nắng Xuân]

13. ĐINH TIÊN HOÀNG ĐẾ
(968-979)

Tên Vạn Thắng Vương rạng sử xanh
Cờ lau thuở nhỏ hãm vây thành
Lê Hoàn, Khuông Việt theo phò tá
Nguyễn Bặc, Đinh Điền kết tử sanh
Phạm Hạp tin yêu tài kiệt xuất
Lưu Cơ cảm phục trí tinh anh
Đại Cồ Việt đặt–tôn vinh nước
Đại Thắng Minh Hoàng Đế, xứng danh.

31/10/2005
Nắng Xuân



14. Thái hậu DƯƠNG VÂN NGA


Danh thơm Dương Hậu tấm gương soi
Sắc đẹp, tài hoa, sáng cõi đời
Nhiếp chính vững vàng, ân đức tỏa
Nhường ngôi cao cả, nghĩa nhân ngời
Hy sinh dòng tộc vì sông núi
Ký thác con côi bởi đất trời
Sử sách ghi tên người nữ kiệt
Lưu truyền hậu thế, triệu thời noi.

01/11/2005
Nắng Xuân


(Tiếp theo: LÊ HOÀN)

[Nắng Xuân]

14. THÁI HẬU DƯƠNG VÂN NGA

Danh thơm Dương Hậu tấm gương soi
Sắc đẹp, tài hoa, sáng cõi đời
Nhiếp chính vững vàng, ân đức tỏa
Nhường ngôi cao cả, nghĩa nhân ngời
Hy sinh dòng tộc vì sông núi
Ký thác con côi bởi đất trời
Sử sách ghi tên người nữ kiệt
Lưu truyền hậu thế, triệu thời noi.

01/11/2005

Nắng Xuân



15. LÊ ĐẠI HÀNH (941-1005)


Noi chí Lê Hoàn đất Thọ Xuân
Theo Đinh Bộ Lĩnh, trải phong trần
Cầm quân mưu lược, thừa uy dũng
Trị quốc anh minh, đủ đức ân
Thủy bộ hai đường, kinh vía giặc
Trong ngoài lưỡng ngả, đẹp lòng dân
Chi Lăng chận địch ghi kỳ tích,
Cùng Bạch Đằng giang dựng sóng thần.

01/11/2005
Nắng Xuân


(Tiếp theo: LÝ CÔNG UẨN)

[Nắng Xuân]

15. LÊ ĐẠI HÀNH (941-1005)


Noi chí Lê Hoàn đất Thọ Xuân
Theo Đinh Bộ Lĩnh, trải phong trần
Cầm quân mưu lược, thừa uy dũng
Trị quốc anh minh, đủ đức ân
Thủy bộ hai đường, kinh vía giặc
Trong ngoài bốn cõi, đẹp lòng dân
Chi Lăng chận địch ghi kỳ tích,
Cùng Bạch Đằng giang dựng sóng thần.

01/11/2005
Nắng Xuân



16. LÝ THÁI TỔ
(1010-1028)


Thần Long báo mộng gặp cơ may
Đón rước Đế vương đến chốn này
Chùa Phật tịnh tâm, nuôi chí lớn
Mõ thiền tĩnh trí, trả ơn dày
“Sơn hà” vững chãi, tài thu xếp
“Xã tắc” vinh quang, giỏi sắp bày
Xuống chiếu dời Đô đầy khát vọng
Thăng Long vận nước hóa rồng bay. (4)

02/11/2005
Nắng Xuân

(4) Khi Lý Công Uẩn sinh ra thì mẹ chết, tương truyền Thần Long báo mộng cho sư trụ trì chùa ra mang về nuôi. Ngay khi sinh ra ở 2 bàn tay của ông đã có 4 chư “sơn hà” và “xã tắc”.


(Tiếp theo: LÝ THƯỜNG KIỆT)

[Nắng Xuân]

16. LÝ THÁI TỔ
(1010-1028)


Thần Long báo mộng gặp cơ may
Đón rước Đế vương đến chốn này
Chùa Phật tịnh tâm, nuôi chí lớn
Mõ thiền tĩnh trí, trả ơn dày
“Sơn hà” vững chãi, tài thu xếp
“Xã tắc” vinh quang, giỏi sắp bày
Xuống chiếu dời Đô đầy khát vọng
Thăng Long vận nước hóa rồng bay. (4)

02/11/2005
Nắng Xuân

(4) Khi Lý Công Uẩn sinh ra thì mẹ chết, tương truyền Thần Long báo mộng cho sư trụ trì chùa ra mang về nuôi. Ngay khi sinh ra ở 2 bàn tay của ông đã có 4 chữ “sơn hà” và “xã tắc”.



17. LÝ THƯỜNG KIỆT
(1019–1105)


Thăng Long vận nước hóa rồng bay
Khí phách hào hùng sáng đến nay
“Sông núi trời Nam đà định sẵn”
Cõi bờ xứ Bắc đã phân bày
Chiến công Ung Quảng, thù phơi xác
Phòng tuyến biên thùy, giặc bỏ thây
Đanh thép lời thơ ngời trí dũng
Tuyên ngôn sử Việt có từ đây. (5)

03/11/2005
Nắng Xuân

(5) Bài thơ của Lý Thường Kiệt được xem như Tuyên Ngôn Độc Lập lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.

[Nắng Xuân]

17. LÝ THƯỜNG KIỆT
(1019–1105)


Thăng Long vận nước hóa rồng bay
Khí phách hào hùng sáng đến nay
“Sông núi trời Nam đà định sẵn”
Cõi bờ phương Bắc đã phân bày
Chiến công Ung Quảng, thù phơi xác
Phòng tuyến biên thùy, giặc bỏ thây
Đanh thép lời thơ ngời trí dũng
Tuyên ngôn sử Việt có từ đây. (5)

03/11/2005
Nắng Xuân

(5) Bài thơ của Lý Thường Kiệt được xem như Tuyên Ngôn Độc Lập lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.

18. Thái úy TÔ HIẾN THÀNH
(?–1179)


Đây văn, đó võ, nặng đôi vai
Thái úy họ Tô, quả thực tài !
Tiến cử chân hiền, tình thuận một
Trợ phò Thái tử, lý hòa hai
Đà ngang trên mái, mưa khôn thấm
Cột đá giữa dòng, nắng khó phai
Y Doãn, Chu Công thời chỉ vậy
Trung thần thuở ấy, hỏi còn ai ?(6)

09/11/2005
Nắng Xuân

(6) Khi được Thái hậu hỏi ý kiến, Tô Hiến Thành tiến cử Trần Trung Tá làm tướng quốc thay cho mình chứ không phải là Võ Tán Đường, người bạn chung thủy luôn túc trực bên giường bệnh của ông. Khi vua Lý Anh Tông mất giao cho Tô Hiến Thành giúp đỡ Đông cung thái tử Long Trát (lúc đó mới 3 tuổi). Nhiều lần Thái hậu khuyên dỗ quan Thái úy phế Long Trát để lập Long Xưởng, nhưng không lay chuyển nổi ý chí của ông.

[Nắng Xuân]

18. Thái úy TÔ HIẾN THÀNH
(?–1179)


Đây văn, đó võ, nặng đôi vai
Thái úy họ Tô, quả thực tài !
Tiến cử chân hiền, tình thuận một
Trợ phò Thái tử, lý hòa hai
Đà ngang trên mái, mưa khôn thấm
Cột đá giữa dòng, nắng khó phai
Y Doãn, Chu Công thời chỉ vậy
Trung thần thuở ấy, hỏi còn ai ?(6)

09/11/2005
Nắng Xuân



19. Nguyên phi Ỷ LAN
(?–1179)


Hỏi còn ai gánh vác giang san ?
Vương hậu Ỷ Lan–hạt giống vàng
Sắc đẹp vun bồi nên quyến rũ
Tài năng học tập mới khôn ngoan
Cầm quân đánh giặc, chàng lo lắng
Nhiếp chính yên dân, thiếp đảm đang
Trí tuệ tinh thần cùng tỏa sáng
Ngàn dâu hoài vẳng tiếng hò khoan.

09/11/2005
Nắng Xuân

[Nắng Xuân]

19. Nguyên phi Ỷ LAN
(?–1179)

Hỏi còn ai gánh vác giang san ?
Vương hậu Ỷ Lan–hạt giống vàng
Sắc đẹp vun bồi nên quyến rũ
Tài năng học tập mới khôn ngoan
Cầm quân đánh giặc, chàng lo lắng
Nhiếp chính yên dân, thiếp đảm đang
Trí tuệ tinh thần cùng tỏa sáng
Ngàn dâu hoài vẳng tiếng hò khoan.

09/11/2005
Nắng Xuân


20. Thái sư TRẦN THỦ ĐỘ
(1194–1264)


"Khoan ! Cái đầu thần chửa có rơi
Tâu xin bệ hạ cứ yêu đời" (7)
Quan dân nhất trí, nan không thoái
Tướng sĩ đồng tâm, thác chẳng rời
Cột trụ sơn hà–tôi bạc nén
Móng nền xã tắc–đúc vàng thoi
Công lao thắng giặc Nguyên hung ác
Ca ngợi Thái Sư khó dụng lời.

04/11/2005
Nắng Xuân

(7) Nguyên văn câu nói của Thái sư Trần Thủ Độ: “Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo”.

[Nắng Xuân]

20. Thái sư TRẦN THỦ ĐỘ
(1194–1264)


"Khoan ! Cái đầu thần chửa có rơi
Tâu xin bệ hạ cứ yêu đời" (7)
Quan dân nhất trí, nan không thoái
Tướng sĩ đồng tâm, thác chẳng rời
Cột trụ sơn hà–tôi bạc nén
Móng nền xã tắc–đúc vàng thoi
Công lao thắng giặc Nguyên hung ác
Ca ngợi Thái Sư khó dụng lời.


04/11/2005
Nắng Xuân


21. HƯNG ĐẠO VƯƠNG
(1232–1300)

Lời văn Hịch Tướng Sĩ âm vang
Tiết Chế Quốc Công dẫn rõ ràng
Báo quốc, hiền thần đương bạo ác
Trung quân, nghĩa sĩ đối hèn gian
Chương Dương, Hàm Tử, Vân Đồn dội
Tây Kết, Bạch Đằng, Vạn Kiếp ran
Âu-Á, Nguyên Mông tung vó ngựa
Phải thua nước Việt, nhỏ mà gan.

05/11/2005
Nắng Xuân