[tranquang]

Như đã hứa, quang mỗ xin góp 1 seri quanh một vĩ nhân vẫn được coi là vua đối đáp của Việt Nam - Lưỡng quốc Trạng Nguyên Mạc Đĩnh Chi. Chắc về ông thì cuốn của Quái tiểu thư chắc cũng có, có chỗ nào sai sách mong tiểu thư chỉ giáo.

Mạc Đĩnh Chi (1272-1346), tự là Tiết Phu, người làng Lũng Động, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Khi Mạc Đĩnh Chi sinh ra, tướng mạo vô cùng xấu xí: lùn, đen, mồm rộng, mũi tẹt, trán dô, người làng thường bảo đó là con khỉ tinh nghiệm vào. Nhưng bù lại, ông rất thông minh, ngay từ nhỏ đã nổi tiếng thần đồng. Đời Trần Anh Tông, niên hiệu Hưng Long thứ 12 (1304), ông đi thi, văn bài làm trội hơn mọi người nhưng vì mặt mũi xấu quá nên nhà vua không muốn cho ông đỗ. Ồng bèn dâng bài “Ngọc Tỉnh Liên Phú” (bài phú: Sen trong giếng ngọc) để nói lên cái phẩm giá thanh cao của mình. Trong bài phú có những câu như:

(…Phi đào lý chi thô tục; phi mai trúc chi cô hàn
Phi tăng phòng chi cẩu kỷ; phi Lạc thổ chi mẫu đơn
Phi Đào lệnh đông ly chi cúc; phi linh quân cửu uyển chi lan
Nãi thái hoa phong đầu ngọc tỉnh chi liên….)

Nghĩa là:

Chẳng phải như đào trần, lý tục; chẳng phải như trúc cỗi, mai gầy
Cẩu kỷ phòng tăng khó tránh; mẫu đơn đất Lạc nào bì
Giậu Đào lệnh cúc sao ví được; vườn Linh quân lan sá kể gì
Ấy là giống sen giếng ngọc ở đầu núi Thái Hoa vậy!…

Vua xem xong bài phú, tỏ ý rất cảm phục, liền cho Mạc Đĩnh Chi đỗ Trạng nguyên. Về sau ông làm tới chức Tả Bộc xạ (thượng thư) và là ông quan thanh liêm, được nhân dân rất yêu mến. Về sau ông được cháu 7 đời là Mạc Đăng Dung truy tôn là Kiến Thủy Khâm Ninh Văn Hoàng Đế.

Năm 1308 Mạc Đĩnh Chi đi sứ nhà Nguyên, đến cửa khẩu thì trời đã tối, quân Nguyên viện cớ tối không nhìn rõ mặt, bắt cả đoàn sứ bộ phải chờ đến sáng hôm sau. Thấy sứ Đại Việt cứ nói mãi, viên quan phụ trách cửa ải nói:

- Nghe nói sứ An nam giỏi đối, không thấy mặt nhưng nếu đối được câu này nhanh thì là đúng!

Nói đoạn thả từ trên lầu cao xuống một câu đối có nội dung như sau:

Quá quan trì, quan quan bế, át quá khách quá quan
(nghĩa là: Tới cửa ải trễ, quan cửa ải đóng cửa không cho khách qua)

Mạc Đĩnh Chi thấy khó, nhưng ông đối lại trong khoảnh khắc:

Xuất đối dị, đối đối nan, nguyện Tiên sinh tiên đối
(nghĩa là: Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, xin mời Tiên sinh đối trước).

Tưởng lâm vào thế bí, hóa ra lại tìm được vế đối hay, khiến người Nguyên phải phục và liền mở cửa ải để đoàn sứ bộ của Mạc Đĩnh Chi qua.

[CM4Q]

Thanks Anh TQ quả đúng là câu đó có trong quyển 282 câu đối này , Anh đã chia sẻ rồi thì mai mốt 4Q chỉ gõ lại câu đó theo thứ tự trong sách thôi

Tiếp Anh TQ câu thứ 2 của Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi nha

Tới kinh đô, Mạc Đĩnh Chi được vời vào tiếp kiến hoàng đế nhà Nguyên. Vua Nguyên đọc một câu đối đòi ông phải đối lại:

Nhật: hỏa; vân: yên; bạch đán thiêu tàn ngọc thỏ.
(nghĩa là: Mặt trời là lửa, mây là khói; ban ngày đốt cháy vầng trăng).

Mạc Đĩnh Chi hiểu rõ dụng ý tỏ vẻ kiêu ngạo của một nước lớn và cả mục đích đe dọa của vua Nguyên. Ông đã ứng khẩu đọc:

Nguyệt: cung; tinh: đạn; hoàng hôn xạ lạc kim ô.
(nghĩa là: Trăng là cung, sao là tên; chiều tối bắn rơi mặt trời).

Vế đối rất chuẩn và tỏ rõ sự cứng rắn của người dân nước Việt, không run sợ và sẵn sàng giáng trả và làm thất bại kẻ thù.

.

[tranquang]

Nguyên văn bởi CM4Q

Thanks Anh TQ quả đúng là câu đó có trong quyển 282 câu đối này , Anh đã chia sẻ rồi thì mai mốt 4Q chỉ gõ lại câu đó theo thứ tự trong sách thôi

Tiếp Anh TQ câu thứ 2 của Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi nha

Tới kinh đô, Mạc Đĩnh Chi được vời vào tiếp kiến hoàng đế nhà Nguyên. Vua Nguyên đọc một câu đối đòi ông phải đối lại:

Nhật: hỏa; vân: yên; bạch đán thiêu tàn ngọc thỏ.
(nghĩa là: Mặt trời là lửa, mây là khói; ban ngày đốt cháy vầng trăng).

Mạc Đĩnh Chi hiểu rõ dụng ý tỏ vẻ kiêu ngạo của một nước lớn và cả mục đích đe dọa của vua Nguyên. Ông đã ứng khẩu đọc:

Nguyệt: cung; tinh: đạn; hoàng hôn xạ lạc kim ô.
(nghĩa là: Trăng là cung, sao là tên; chiều tối bắn rơi mặt trời).

Vế đối rất chuẩn và tỏ rõ sự cứng rắn của người dân nước Việt, không run sợ và sẵn sàng giáng trả và làm thất bại kẻ thù.

.

Trong quá trình đi sứ của mạc Trạng nguyên còn lâu mới tới đoạn này, nhưng Quái tiểu thư đã nhắc, Quang này xin cung cấp một bản khảo dị mà Quang được đọc.
Định chờ mai mốt post tiếp, câu giờ nhưng ngứa... bàn phím quá!
Câu này không phải của vua nhà Nguyên.

Một lần ở Yên Kinh (thủ đô nhà Nguyên lúc đó), Mạc Đĩnh Chi cưỡi lừa đi dạo phố. Đến một con đường nhỏ chợt gặp một võ qua cưỡi ngựa nghênh ngang. Trạng nguyên nhà ta nhất định không lùi vì phẩm bậc cao hơn, nhưng tên quan kia cũng không chịu, phần vì lẽ chủ nhà, phần do tính vũ dũng. Hắn truyền:"Sứ thần An nam "đối" được đủ về lời và ý để hắn phục thì sẽ lùi nhường đường". Nói đoạn hắn vung roi ngựa chỉ lên trời:

Nhật hỏa Vân yên bạch đán thiêu tàn ngọc thỏ (thố).
(Mặt trời như quả cầu lửa, mây như khói, lúc bình minh thiêu đốt con trăng)

Mạc Đĩnh Chi mỉm cười, tay phe phẩy quạt, nhẹ nhàng đối lại:

Nguyệt cung Tinh đạn, hoàng hôn xạ lạc kim ô
(Vầng trăng là cánh cung, sao là đạn, buổi hoàng hôn bắn rớt mặt trời)

Hai câu đều tả những cảnh xoay vần của vũ trụ mà cũng như tả thế sự. Mặt trăng mặt trời cũng như các triều đại nối tiếp nhau, khi này anh thắng rồi anh sẽ thua. Không triều đại nào vĩnh thịnh cũng như không có vĩ nhân nào bất tử. Mang lẽ nhất thời ra dọa nhau quả là nông cạn mà khiên cưỡng.

Tướng nhà Nguyên nghe đối, toát mồ hôi, mặt như chàm đổ, lập tức thét quân dẹp đường cho sứ nước Nam đi qua.

[phale]

Nguyên văn bởi tranquang

Kẻ hậu sinh thấy lão trượng có thể quẳng cái cuốn này vào sọt rác được rồi.

Đây là truyện của Trạng Quỳnh (hay Xiển Bột gì đó, cũng là cháu Trạng Quỳnh) . Chi tiết đắt là tri huyện tên là Nguyến Kim Thằng, thế nên cái câu đối đối (Thằng quan huyện, quan huyện Thằng) nó mới đắt. Còn câu xuất đối thì... "Xuất đối dị, đối đối nan". Mà làm sao mà "cô bé" được nhỉ? Bậy quá!

Lão trượng cho hỏi, ai hiệu đính cuốn đấy nhỉ?

Cuốn đó có mấy câu của Mạc Đĩnh Chi không? Ví dụ như cái câu mặt trăng, sao, mặt trời hay là cái câu qua cầu bị ngã đó...?

Tốt nhất là lão trượng cho kẻ hèn này toàn bộ thông tin của cuốn đó (tên, tác giả, nhà xb, năm xb...), tại hạ dù kém cũng quyết làm cho hắc bạch phân minh, ít ra cũng là nửa tá báo giấy và đôi tá báo mạng.

Không hổ danh anh TQ thông kim cổ.
Anh làm cho hắc bạch phân minh rồi thông báo kết quả cho mọi người biết với nhé.

Nguyên văn bởi tranquang

Hỡi em CM4Q (chả hiểu cái nick này nghĩa là gì ).

Nếu em muốn, anh sẽ trình em trọn vẹn 278 câu đối kinh điển trong văn học Việt Nam, để tạ cái lỗi ngớ ngẩn vì tưởng em là con trai (thế mới gọi em là "lão trượng"). Những câu anh biết cam đoan là có vị trí vững chắc trong SGK.

Chú giải về Hán Việt nghiêm chỉnh.

Trong khi đọc những dòng tâm huyết này của anh thì em đừng nhìn cái avatar có hình con trai anh nhé, nó hơi mâu thuẫn!

Tội nhầm như vầy là phải phạt nặng hơn nữa cơ anh TQ ơi...

Còn về cuốn sách, anh TQ tách riêng phần của anh TQ ra topic khác nhé, kẻo thứ tự các câu trong 2 cuốn sẽ chồng chéo lên.
Có cả 2 cuốn sách như vầy thì rất tiện cho người đọc tham khảo đối chiếu. Cảm ơn anh TQ nhiều.

[tranquang]

Nguyên văn bởi phale

Tội nhầm như vầy là phải phạt nặng hơn nữa cơ anh TQ ơi...

Còn về cuốn sách, anh TQ tách riêng phần của anh TQ ra topic khác nhé, kẻo thứ tự các câu trong 2 cuốn sẽ chồng chéo lên.
Có cả 2 cuốn sách như vầy thì rất tiện cho người đọc tham khảo đối chiếu. Cảm ơn anh TQ nhiều.

1. Đây là "anh sẽ trình em trọn vẹn 278 câu đối kinh điển trong văn học Việt Nam" chứ không phải cuốn sách, đó là dựa theo những gì Quái tiểu thư đã post rồi. Nếu có cuốn này chắc phải gấp 10 lần như thế.
2. Tách làm gì cho rối ra, cái nào Quái tiểu thư post rồi thì Quang này xin cung cấp khảo dị (nếu có, nếu biết) không thì cứ đánh số như cũ. Nếu Quang đưa lên mà trong đó chưa có thì mong Quái tiểu thư sửa cho (như Quang đã đề nghị).

Cứ thế nhé!

Mà trong cái mạch này, tư liệu thì bản gốc, văn chương là của tại hạ, nếu có phần nào thô lậu xin thiên hạ cứ mắng chửi, nhưng trích lại thì cho tại hạ một lời là trích ở đây (cho nó mát ruột).

[phale]

Nguyên văn bởi tranquang

1. Đây là "anh sẽ trình em trọn vẹn 278 câu đối kinh điển trong văn học Việt Nam" chứ không phải cuốn sách, đó là dựa theo những gì Quái tiểu thư đã post rồi. Nếu có cuốn này chắc phải gấp 10 lần như thế.
2. Tách làm gì cho rối ra, cái nào Quái tiểu thư post rồi thì Quang này xin cung cấp khảo dị (nếu có, nếu biết) không thì cứ đánh số như cũ. Nếu Quang đưa lên mà trong đó chưa có thì mong Quái tiểu thư sửa cho (như Quang đã đề nghị).

Cứ thế nhé!

Vậy song kiếm hợp bích ha anh Tranquang?
PL chờ đọc các bài post của anh TQ và 4Q nhé!